Obserwacja zachowań dzieci

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj

Obserwacja w działaniu wychowawczym – może być rozumiana jako: 1. spostrzeganie, które jest permanentne, informacje są natychmiast interpretowane (np. by podać zabawkę, picie), zorientowane na realizowanie zadań, zaspokajanie oczekiwań dziecka, kształtowanie relacji z nim. 2.zwracanie uwagi na… , nie ma wyszczególnionego celu obserwacji ale pozwala ona np. dostrzec zachowanie dziecka, zauważyć tęsknotę, dostrzec nabywaną przez dziecko samodzielność, umożliwia opisanie aktywności dziecka, cech rozwoju. 3. obserwowanie celowe aktywności dziecka, np. adaptacji w placówce, trudności w rozwoju, by zrozumieć co się dzieje. 4. obserwacja jako badanie praktyki wychowawczej, z wykorzystaniem przesłanek metodologicznych. Cechą takiej obserwacji w placówce jest: systematyczne prowadzenie przez wychowawców dziennika obserwacji, spożytkowanie jej wyników w refleksji nad praktyką poprzez systematyczne spotkania wychowawców (tzw. zespołu pedagogicznego), by rozmawiać o praktyce, o dzieciach, o emocjonalnych przejawach relacji dorosłego z dzieckiem. Analiza informacji zgromadzonych w toku obserwacji tworzy sposobność do kształtowania wrażliwości na detale, pozwalające poznawać cechy rozwoju dziecka oraz społecznego życia w placówce. Spotkania wychowawców tworzą warunki do dyskutowania, poszukiwania teoretycznych odniesień dla wyjaśnienia analizowanych zdarzeń, namysłu nad działaniem wychowawczym, budzenia wątpliwości, pytań. Przykład stanowi warsztat pracy opiekunki w koncepcji Lóczy. Wychowawcy stają się uważnymi obserwatorami, badaczami własnej praktyki oraz sprawcami zmian dokonywanych w praktyce, ale przede wszystkim w swoim sposobie myślenia o tej praktyce. Obserwacja w celu poznawania dziecka przez wychowawcę podkreślana jest w koncepcjach pedagogicznych np. J. Korczaka, E. Pikler, F. Dolto. Pojmowana jest jako warunek dynamiki w pomaganiu dziecku w rozwoju. W literaturze zaznacza się, że każdy wychowawca winien kształtować w sobie „postawę obserwującą” w relacji z dzieckiem. Polega ona podejmowaniu starań by być uważnym, wrażliwym na dziecko, jako uczestnika relacji społecznych. Obserwacja w placówce dotyczy zarówno poznawania każdego dziecka z osobna jak też życia grupy wychowanków, oraz towarzyszących im dorosłych.

Kieszonka:
Zagadnienia pokrewne:
  • refleksja nad działaniem;
  • refleksyjny praktyk;
  • dziennik obserwacji;
  • zespół pedagogiczny w placówce
  • warsztat pracy wychowawcy, umiejętności metodologiczne.


Autorka hasła:

dr hab. Lucyna Telka prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki