Ład w życiu dziecka – hasło otwarte

Słowo ład i porządek są w potocznym języku używane jako synonimy. W ścisłym znaczeniu są to terminy różne. Przez pojęcie ładu rozumie się odpowiedni, możliwie najbardziej korzystny w danej sytuacji, dobór i układ (czyli sposób zestawienia) poszczególnych przedmiotów lub ich części w określonej przestrzeni (Pochanke, 170, s.26). Przeciwieństwem ładu jest nieład w rozmieszczeniu, np. przedmiotów. Ład to sytuacja lub stan, w których panuje porządek, np. rzeczy, przedmioty leżą na swoich miejscach. Jeśli ktoś robi coś bez ładu, to robi to chaotycznie i nieporządnie. Często mówimy, że w pokoju, klasie panuje ład, wyrażamy przez to, iż w pokoju, w tej klasie nie ma przedmiotów niepotrzebnych (odpowiedni dobór) a przedmioty znajdujące się w pokoju, klasie są rozmieszczane z myślą o wygodnym dostępie do nich i o dobrym spełnianiu przez nie określonych funkcji.

Ład może dotyczyć:

• określonej otwartej przestrzeni, np. rozmieszczenia budynków, urządzeń i innych przedmiotów, zagospodarowania boiska szkolnego;
• wnętrz mieszkalnych i użytkowych, np. mieszkań, poszczególnych izb, sal lekcyjnych, pracowni, klatek schodowych i korytarzy, magazynów itp.;
• wnętrza przedmiotów, takich w których umieszcza się inne, mniejsze przedmioty, w celu ich przechowywania czy przenoszenia, np. wnętrza szaf, szuflad, teczek, pudełek na drobiazgi, skrzynek na narzędzia itd.;
• stanowisk pracy, np. ławki szkolnej, biurka, stołu;
• konstrukcji i wyglądu poszczególnych przedmiotów np. zabawek, mebli, różnych przedmiotów codziennego użytku. W tych przypadkach ład lub nieład wyraża się doborem i zestawieniem różnych części składowych danego przedmiotu. Wyraźnymi przykładami ładu w konstrukcji przedmiotów są urządzenia techniczne, np. samochody, maszyny, nowoczesne meble;
• wyglądu człowieka i jego ubrania, np. utrzymania ciała (między innymi włosów, paznokci), jak i właściwy dobór różnych części garderoby oraz ich zestawienie w całości, a także utrzymanie ubrania w odpowiednim stanie (czyste, odprasowane)(Kiernicki, 1958).

We wszystkich układach charakteryzujących się istniejącym w nich ładem wyróżniamy dwa główne walory:

• praktyczny (polegający na tym, że układy te są funkcjonalne, wygodne w użyciu. Zawierają wszystko to, co jest potrzebne do spełniania przez nie określonych funkcji. Elementy ich są tak zestawione, aby dziecko mogło się nimi wygodnie i sprawnie posłużyć, np. dobór i rozmieszczenie narzędzi i przyborów na stanowisku roboczym, sprzętów w klasie lekcyjnej (pracowni), w pokoju zabaw, itd.;
• estetyczny (sprawiający, że układy takie wywołują wrażenie piękna, podobają się, są ładne) (Kiernicki, 1958).

Ład w pokoju dziecięcym, na ławce szkolnej, w pracowni, klasopracowni ułatwia w znacznym stopniu pracę i zwiększa wydajność, natomiast nieład pociąga za sobą utrudnienia w pracy, powoduje stratę czasu na szukanie potrzebnych narzędzi, materiału, zabawki, książki, przyborów szkolnych. Jest często przyczyną potknięcia się czy skaleczenia. W tym względzie ład jest bardzo zasadniczym warunkiem harmonijnego przebiegu i dobrego rezultatu pracy. Ład nie powstaje sam z siebie, musi być stworzony i utrzymany przez człowieka – jest nie tylko warunkiem, ale równocześnie wynikiem świadomej, celowej i zorganizowanej pracy rodziców, dzieci, nauczycieli.

Literatura:

1. Kazberuk J., Nauczanie pracy-techniki w klasach I-III. Zarys metodyki, Warszawa 1990.
2. Kiernicki B., Ład, porządek i ich współzależność, „Rysunek i Praca Ręczna” 1958, nr 2.
3. Kowolik P., Narzędzia istotnym elementem zawodowej pracy człowieka, W: Wybrane problemy środowiska pracy i gospodarki. Red. M. Rybakowski, J. Stebila, Zielona Góra 2010.
4. Kowolik P., Organizacja a bezpieczeństwo i higiena pracy we współczesnej szkole, W: Ochrona pracy jako przedmiot badań pedagogiki pracy. Red. A. Sas-Badowska, Radom-Warszawa 2013.
5. Pochanke H., Organizacja pracy, Katowice 1970.
6. Pszczołowski T., Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
7. Puzyna Cz., Ochrona środowiska pracy przed hałasem, Tom I, Warszawa 2008.
8. Słownik pedagogiki pracy, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1986.

Autor hasła:

dr Piotr Kowolik, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Mysłowicach