Tekst źródłowy strony Dziecko jako pacjent

Bez wątpienia dziecko jest szczególnym podmiotem na gruncie prawa medycznego. Nie tylko ze względu na stan zdrowia, którego pogorszenie budzi ogromne emocje i współczucie wśród społeczeństwa, ale również z uwagi na krąg osób uprawnionych do podejmowania decyzji o leczeniu tego małego człowieka.  W polskim systemie prawnym kwestie medyczne regulują: ustawa z 6 listopada 2008 r.- o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2009r., nr 52, poz. 417, tj. Dz. U. z 2012r., poz. 159), ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych  (Dz. U nr 210, poz. 2135), a w odniesieniu do małoletnich dodatkowo Konwencja Praw Dziecka oraz Europejska Karta Praw Dziecka .

Każdy małoletni pacjent ma prawo do: 
* świadczenia medycznego,
* leczenia w odpowiednich warunkach, 
* otrzymywania informacji o swoim stanie zdrowia w sposób odpowiedni do jego wieku i możliwości pojmowania,
* tajemnicy lekarskiej, 
* poszanowania godności, intymności, 
* ochrony stanu psychicznego, 
* kontaktu z rodzicami, 
* niekontrolowanego kontaktu korespondencyjnego z rodziną.

'''Prawo do bezpłatnych świadczeń medycznych''' dla małoletnich wynika z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Małoletni są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. W praktyce są oni „podpięci” pod ubezpieczenie zdrowotne jednego z rodziców, na równi korzystają z przysługujących im świadczeń. 
W odniesieniu do świadczeń należy zauważyć, że pacjent małoletni, który ukończył 16 r.ż ma prawo do wyrażenia zgody lub sprzeciwu na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza. Co istotne może on dokonać sprzeciwu, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim przypadku na dokonanie czynności objętej sprzeciwem małoletniego pacjenta wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Oświadczenie małoletniego pacjenta może być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie osób wymienionych w tych przepisach, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom albo brak takiej woli.

'''Leczenie w odpowiednich warunkach''' - to postulat kreowany przez prawo międzynarodowe. Jego celem jest zapewnienie małoletnim chorym oraz ich rodzicom dostępu do toalety, miejsca odpoczynku, możliwości spożycia posiłków i napojów w placówkach leczniczych, w których odbywa się leczenie małoletniego.

'''Otrzymywanie informacji o swoim stanie zdrowia'''. Istotną granicą uzyskiwania informacji, czy też wyrażania zgody na leczenie jest wiek szesnastoletni. Jak wskazuje ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. To samo dotyczy opieki pielęgniarskiej oraz zabiegów pielęgniarskich. 
Małoletni, który nie ukończył 16 r.ż ma prawo do uzyskania informacji, jednak w formie uproszczonej tj. w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego.

'''Prawo do zachowania tajemnicy lekarskiej''' przedstawia się w formie wyrażenia zgody na udzielenie informacji o stanie zdrowia innym osobom, czy też w postaci tajemnicy dokumentacji medycznej, gdyż nikt nie ma prawa wglądu do dokumentacji medycznej poza pacjentem lub jego przedstawicielem ustawowym, ewentualnie osobą upoważnioną przez pacjenta.

'''Poszanowanie godności, intymności''' to prawo nakazujące osobom wykonującym zawód medyczny uczestniczyć przy udzielaniu świadczeń wyłącznie, gdy jest to niezbędne ze względu na rodzaj świadczenia lub wykonywanie czynności kontrolnych na podstawie przepisów o działalności leczniczej. Uczestnictwo, a także obecność innych osób wymaga zgody pacjenta, a w przypadku pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, jego przedstawiciela ustawowego, i osoby wykonującej zawód medyczny, udzielającej świadczenia zdrowotnego.

'''Autorki hasła:'''

apl. adw. mgr Dobrosława Tomzik - Izba Adwokacka w Katowicach

apl. adw. mgr Katarzyna Szalonka - Izba Adwokacka w Katowicach

[[kategoria:Prawny konstrukt dzieciństwa]]