Dziedziczenie płci – hasło otwarte

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj

Dziedziczenie płci - determinowane przez chromosomy płci. Człowiek posiada 23 pary chromosomów, w tym 22 pary autosomów (chromosomów ciała decydujących o cechach fizycznych i psychicznych) oraz 1 parę chromosomów płci: XX u płci żeńskiej (homogametycznej) i XY u płci męskiej (heterogametycznej). Wśród 46 chromosomów dziecka, znajdują się po 23 chromosomy odziedziczone po ojcu i matce i przekazane dzięki komórkom rozrodczym (komórce jajowej i plemnikowi) (Charon i Świtoński, 2008; Eberhard, 2004).

Chromosom X jest większy i zawiera więcej genów niż chromosom Y. Z kolei chromosom Y zawiera gen SRY, który odpowiada za determinację płci męskiej (wytwarzanie jąder, a następnie wydzielanie testosteronu). Komórki rozrodcze męskie posiadają po 50% plemników zawierających 22 autosomy i chromosom płciowy X lub Y. Z kolei w komórce jajowej zawsze występują 22 autosomy i chromosom płciowy X. W związku z tym płeć dziecka determinowana jest przez rodzaj chromosomu płciowego pochodzącego od ojca. Prawdopodobieństwo narodzin dziewczynki i chłopca wynosi 50% (schemat 1) (Charon i Świtoński, 2008; Eberhard, 2004).

Sporadycznie powstają chromosomy Y niezawierające genu SRY, co powoduje, że powstaje płód żeński z zestawem chromosomów płciowych męskich (XY), bądź gen SRY przenosi się na jeden z chromosomów X w wyniku czego rozwija się płód męski z zestawem chromosomów płciowych męskich (XX) (Charon i Świtoński, 2008; Eberhard, 2004).

Schemat 1. Krzyżówka genetyczna obrazująca dziedziczenie płci u człowieka


Literatura:

  1. Charon K.M., Świtoński M., 2008. Genetyka zwierząt. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
  2. Eberhard P., 2004. Genetyka. PZWL, Warszawa


Autorka hasła:

dr hab. Katarzyna Potyrała, prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie