Fonoholizm dziecięcy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
 
Linia 25: Linia 25:
 
W Polsce i nie tylko narastają inne zjawiska takie jak: infoholizm, czyli niekontrolowane przebywanie dziecka w cyberprzestrzeni (Wallace, 2005, s.8) czyli w świecie wirtualnym. Cyberprzestrzeń tworzona przez nowe technologie wchłania elementy dotychczas znanego nam świata, z powodzeniem zastępując tradycyjne gadżety, telefon, tradycyjną pocztę, ale także i codzienną gazetę, książkę, telewizor, radio, dodają jednocześnie tym mediom interaktywności i możliwość komunikacji zwrotnej. Dzieci są niezwykle kompetentne w korzystaniu z różnorodnych możliwości cyberprzestrzeni (Kowolik, 2012, s.174).
 
W Polsce i nie tylko narastają inne zjawiska takie jak: infoholizm, czyli niekontrolowane przebywanie dziecka w cyberprzestrzeni (Wallace, 2005, s.8) czyli w świecie wirtualnym. Cyberprzestrzeń tworzona przez nowe technologie wchłania elementy dotychczas znanego nam świata, z powodzeniem zastępując tradycyjne gadżety, telefon, tradycyjną pocztę, ale także i codzienną gazetę, książkę, telewizor, radio, dodają jednocześnie tym mediom interaktywności i możliwość komunikacji zwrotnej. Dzieci są niezwykle kompetentne w korzystaniu z różnorodnych możliwości cyberprzestrzeni (Kowolik, 2012, s.174).
  
{| class="wikitable" width="500px"
+
{| class="wikitable" width=100%
|+ style="text-align:left"|Kieszonka:  
+
|+ style="text-align:left; color: #487eac"|Kieszonka:  
|style="background-color: #FFFF99" font-size:90%|Innym zjawiskiem jest cyberbaiting, to rodzaj cyberprzemocy. Zjawisko to polega na wykorzystaniu przez uczniów możliwości telefonów komórkowych. Za ich pomocą nauczyciel jest fotografowany lub filmowany w krępujących, obraźliwych lub poniżających okolicznościach (Domagała-Szymonek, 2014, nr 273).
+
|style="background-color: #d9edff; border-color: #487eac" font-size:85%|Innym zjawiskiem jest cyberbaiting, to rodzaj cyberprzemocy. Zjawisko to polega na wykorzystaniu przez uczniów możliwości telefonów komórkowych. Za ich pomocą nauczyciel jest fotografowany lub filmowany w krępujących, obraźliwych lub poniżających okolicznościach (Domagała-Szymonek, 2014, nr 273).
 
|}
 
|}
  

Aktualna wersja na dzień 22:46, 23 sty 2016

Telefon ułatwia życie, bo taka jest jego rola. Jednak ważna jest umiejętność zdecydowania, kiedy jest nam potrzebny, a kiedy możemy go wyłączyć. Świadomość, że w każdej chwili jest pod ręką i możemy się ze wszystkimi skontaktować, rozleniwia nas. Dzięki posiadaniu telefonu komórkowego wydaje nam się, że w ten sposób wzmacniamy swoje kontakty, usprawniamy swoje życie. Bardzo podatne na uzależnienie od telefonu komórkowego są dzieci i młodzież. Dzisiaj większość z nich posiada własny aparat.

Zdaniem J. Moczydłowskiego (2000, nr 4), nie bez znaczenia jest tu bardzo szybkie tempo rozwoju techniki informatycznej. Osoba pragnąca być na bieżąco z nowościami, musi je śledzić, poznawać, a to oznacza spędzanie przed komputerem, telefonem komórkowym wielu godzin.

Telefon komórkowy jest dla dziecka wielką atrakcją. Bywa często odskocznią od codziennej rzeczywistości, wymagającej szkoły, trudnej nauki czy wszechogarniającej nudy, ale i samotności. Posiadanie telefonu komórkowego stało się dzisiaj dla człowieka, zwłaszcza młodego, standardem i nic byłoby w tym nic złego, gdyby nie fakt, że elektroniczne media bez nadzoru rodziców przejmują kontrolę nad dzieckiem i często kierują jego poczynaniami.

Telefon komórkowy wykorzystywany jest przez dzieci w bardzo różnorodny sposób. W większości do dzwonienia i wysyłania SMS-ów (70-75%). Ważną funkcją telefonu jest możliwość słuchania muzyki. (65%) dzieci korzysta z tej usługi. Dzieci wykonują zdjęcia i filmy oraz utrzymują kontakty towarzyskie. Co trzecie dziecko nie wyobraża sobie dnia bez telefonu komórkowego (Niziołek, 2011).

Fonoholizm to uzależnienie od telefonu komórkowego. Jest to zjawisko nowe, ale opiera się na mechanizmie analogicznym, który występuje w przypadku uzależnienia od narkotyków, papierosów czy alkoholu. Charakteryzuje się nadmiernym przywiązywaniem uwagi do telefonu komórkowego oraz nadużywaniem go w różnych codziennych sytuacjach. W konsekwencji może powodować osłabienie tradycyjnych więzi społecznych, zarówno w domu rodzinnym, jak i w kontaktach rówieśniczych, a także zubożenie języka komunikacji. Dzieci i młodzież, np. pisząc SMS-y używają specyficznego, skrótowego języka. Ten sposób komunikacji przenosi często na kontakty bezpośrednie, a to może prowadzić do częstych błędów językowych, widocznych w mowie i piśmie. W dłuższej perspektywie syndrom nadmiernego uzależnienia od telefonu komórkowego może wywoływać trudności w nawiązywaniu relacji bezpośrednich, zanik zainteresowań i pasji młodego człowieka, zaburzenia funkcji biologicznych, tj. odżywianie, sen co może przełożyć się na trudności w nauce, a następnie w pracy. Jeżeli dzieci przywiązują wyjątkową wagę do telefonu komórkowego lub odczuwają stałą potrzebę kontaktowania się z innymi przez telefon, a przy tym unikają kontaktów bezpośrednich, należy dotrzeć do przyczyny tego stanu rzeczy. Główną przyczynę należy upatrywać w tym, że dla dzisiejszych dzieci i młodzieży „komórka” jest naturalnym elementem rzeczywistości (Niziołek, 2011). Współczesne pokolenie dzieci jest takim pokoleniem, które uczyło się świata poprzez komputer czy telefon komórkowy trudno jest im wyobrazić sobie, jak inaczej można się z kimś umówić czy skontaktować. Dzisiejszy nastolatek nie wyobraża sobie jednego dnia bez telefonu komórkowego. Dzieci korzystają z komórek na przerwach, na lekcjach, w domu oraz podczas czasu wolnego. Przywiązanie do telefonu komórkowego może prowadzić do stopniowego uzależnienia. Współczesny telefon komórkowy przestał służyć wyłącznie do komunikowania się. Korzystanie z wielu funkcji telefonu komórkowego wynika z rosnącej ich dostępności. Producenci telefonów komórkowych prześcigają się w wymyślaniu różnorodnych aplikacji, które mają ułatwić dzieciom i młodzieży codzienne funkcjonowanie. Budzik, kamera, aparat, odtwarzacz MP3, konsola z różnymi grami, dostęp do Internetu oraz serwisów społecznościowych to tylko wybrane z nich.

Wielkość funkcji powoduje, że telefon stał się urządzeniem, za pomocą którego organizujemy sobie codzienne życie. Różnorodność modeli i chęć dostosowania ich do oczekiwań odbiorców posiada swoje odzwierciedlenie w kształcie, wyglądzie i kolorze „komórki”. Telefon komórkowy stał się elementem stylu życia, który bardzo często odzwierciedla status społeczny właściciela „komórki”. Z tego też powodu nadmierne korzystanie z telefonu komórkowego stanowi zagrożenie dla dzieci i młodzieży. Życie towarzyskie dzieci i młodzieży jest zdeterminowane przez „komórkę”. Liczy się szybkość kontaktu, skrótowość, atrakcyjność, którą zapewnia, np. przekaz SMS-owy czy MMS-owy (Płonkowski, 2011). Komunikacja za pomocą telefonu komórkowego umożliwia szybki i łatwy kontakt, dostęp do atrakcyjnych aplikacji funkcji. Mając pod ręką tak wielostronne źródło wiedzy i rozrywki, chętnie z niego korzystamy. Komunikacja skrótowa, szczególnie za pomocą SMS i MMS, ułatwia dzieciom kontakt i stwarza ryzyko zastąpienia relacji bezpośrednich. Język tej komunikacji (SMS), cechuje się dużą skrótowością i hiperbolizacją (używaniem zwrotów hiperbolicznych, wyrażaniem czegoś za pomocą hiperboli stylistycznych) (Słownik, 2002), może wkraczać do języka mówionego dzieci i wpływać niekorzystnie na rozwój poprawnej polszczyzny, umiejętności szerszego wypowiadania opinii oraz myśli.

Jak uchronić dzieci przed fonoholizmem?

Przyczyny i skutki uzależnienia od telefonu komórkowego, które określane jest jako fonoholizm, są niezwykle złożone, wielorako uwarunkowane, gdyż zależą od wielu czynników, a skutki społeczno-pedagogiczne dla dzieci są niepokojące. W porównaniu do wcześniejszych uzależnień od zachowań i używek ten proces jest wyjątkowo niebezpieczny ze względu na różnorodne następstwa dotyczące sfery psychicznej mającej określone implikacje w sferze wychowawczej, dydaktycznej, relacji z rodzicami i kolegami (Płonkowski, 2011, nr 4).

Jak pomóc uzależnionym od fonoholizmu, czyli niekontrolowanego przebywania dzieci w cyberprzestrzeni?

  • obserwować i zwracać uwagę na dzieci, w jakich sytuacjach używają telefonu komórkowego;
  • z jaką częstotliwością korzystają z „komórki”?
  • warto poznać przyczynę częstych kontaktów telefonicznych dzieci;
  • dorośli powinni używać telefonu komórkowego kiedy muszą, a nie w każdej wolnej chwili, np. jadąc autobusem, czekając w poczekalni służby zdrowia na wizytę;
  • prowadźmy częste rozmowy z dziećmi i bądźmy otwarci na ich problemy pamiętając o realizacji ich potrzeb (przynależności, miłości).

W Polsce i nie tylko narastają inne zjawiska takie jak: infoholizm, czyli niekontrolowane przebywanie dziecka w cyberprzestrzeni (Wallace, 2005, s.8) czyli w świecie wirtualnym. Cyberprzestrzeń tworzona przez nowe technologie wchłania elementy dotychczas znanego nam świata, z powodzeniem zastępując tradycyjne gadżety, telefon, tradycyjną pocztę, ale także i codzienną gazetę, książkę, telewizor, radio, dodają jednocześnie tym mediom interaktywności i możliwość komunikacji zwrotnej. Dzieci są niezwykle kompetentne w korzystaniu z różnorodnych możliwości cyberprzestrzeni (Kowolik, 2012, s.174).

Kieszonka:
Innym zjawiskiem jest cyberbaiting, to rodzaj cyberprzemocy. Zjawisko to polega na wykorzystaniu przez uczniów możliwości telefonów komórkowych. Za ich pomocą nauczyciel jest fotografowany lub filmowany w krępujących, obraźliwych lub poniżających okolicznościach (Domagała-Szymonek, 2014, nr 273).

Zainteresowanych Czytelników tymi problemami odsyłamy do wykazu literatury zamieszczonej poniżej.

Literatura:

  1. Domagała-Szymonek K., Nauczyciel gnębiony w sieci przez ucznia. „Dziennik Zachodni” 2014, nr 273 z dnia 25 listopada 2014 r.
  2. Kowolik P., Cyberprzestrzeń i jej ujemny wpływ na dziecko w młodszym wieku szkolnym. W: Uczeń bezpieczny w cyberprzestrzeni. Red. D.Szeligiewcz-Urban, Sosnowiec 2012.
  3. Moczydłowska J., Uzależnienie od komputera i Internetu, „Problemy Alkoholizmu” 2000, nr 4.
  4. Niziołek A., Uwaga! Fonoholizm. Raport z kampanii, Warszawa 2011.
  5. Płonkowski T., Młodzież a telefony komórkowe, „Gazeta Plażowa” 2011, nr 4.
  6. Wallace P., Psychologia Internetu, Poznań 2005.

Autor hasła:

dr Piotr Kowolik, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Mysłowicach