Tekst źródłowy strony Gibkość jako cecha fizyczna dzieci

Każdy człowiek posiada określone możliwości ruchowe, których realizacja jest oparta na indywidualnym zasobie zdolności motorycznych. Jedną z nich jest gibkość. Z punktu widzenia antropomotoryki  określa się ją zakresem ruchomości w stawach co wpływa na jakość i precyzję ruchu. Na jej poziom ma wpływ elastyczność więzadeł, ścięgien i mięśni. Jest to cecha bardziej wrodzona, ale parametry te można poprawić również systematycznym treningiem. Definiowana jest jako zdolność do osiągania dużej amplitudy podczas wykonywania ruchów (Osiński 2003), a także jako jedna z podstawowych charakterystyk motorycznych będących funkcją ścięgien i stawów (Haag, Haag 2003). W literaturze określana jest zamiennie terminami giętkość lub elastyczność. Podziału gibkości dokonujemy ze względu na wymagania dyscypliny sportowej dzieląc ją na ''ogólną'' (dużą ruchomość we wszystkich stawach niezależnie od specyficznych wymagań dyscypliny) oraz ''specjalną'' (związaną ze specyfiką dyscypliny sportowej). 

Drugi podział jest związany z zaangażowaniem ćwiczącego i tu mówimy o ''gibkości statycznej'' (pełna ruchomość stawów w sytuacjach pasywnych) ''gibkości dynamicznej'' (stopień zmiany pozycji w stawie w rezultacie działania sił zewnętrznych). Zakres ruchu jest różnicowany przez płeć, wiek i budowę ciała człowieka. Rozwój gibkości w ontogenezie jest dość równomierny, a w wieku 4–5 lat odnotowujemy jego przyspieszenie. Osiągnięcie pierwszego apogeum motoryczności pozwala na wysoka ocenę rozwoju tej zdolności. W kolejnych latach zauważalny jest już dymorfizm w rozwoju gibkości – u chłopców najlepiej rozwija się między 7 a 10 rokiem życia, a u dziewcząt między 12 a 15 rokiem życia. W kolejnych latach przebiega on zdecydowanie wolniej (Osiński 2003).

Czynnikami wpływającymi na rozwój gibkości jest elastyczność więzadeł i ścięgien – im większa jest elastyczność, tym większy jest zakres ruchu. Zatem jej doskonalenie będzie miało miejsce przy wykonywaniu wszystkich ruchów takich jak bieganie, rzucanie, skakanie, pływanie itp. Pomiaru tej zdolności możemy dokonać stosując jedną z prób Indeksu Sprawności Fizycznej Krzysztofa Zuchory, która polega na wykonaniu ciągłym powolnym ruchem skłonu tułowia w przód bez zginania nóg w kolanach. Dosięgniecie palcami określonej części ciała warunkuje uzyskaną ocenę w skali od 1–6 punktów (1 pkt – chwyt oburącz za kostki, 2 pkt. – dotknięcie palcami obu rąk palców stóp, 3 pkt. – dotknięcie palcami obu rąk podłoża, 4 pkt. – dotknięcie wszystkimi palcami (obu rąk) podłoża, 5 pkt. – dotknięcie dłońmi podłoża, 6 pkt. – dotknięcie głową kolan (Talaga 2004).

Gibkość ułatwia  wspinanie  na drabinkach i konstrukcjach linowych, labiryntach ze sznurka, ćwiczeń z gumowymi skakankami itp. przechodzenie przez przybory i przyrządy (np. przeplot przez szarfę, przejście przez tunel, przechodzenie pod ławeczką itp.). Ważną rolę w kształtowaniu gibkości odgrywa połączenie ruchu  z muzyką. Ilustrowanie tekstu określonymi ruchami wymaga od dziecka nie tylko inwencji twórczej, ale i zaangażowania całego aparatu ruchowego. W zajęciach muzyczno–ruchowych łatwiej jest zwiększać amplitudę ruchu przez jego pogłębianie, balansowanie czy wielokrotne powtarzanie. W wieku dorastania kiedy pojawiają się pierwsze symptomy „lenistwa ruchowego” u dziewcząt takie zajęcia cieszą się dużym zainteresowaniem. Ćwiczenia z elementami jogi i stretchingu są znakomitym sposobem na rozwijanie gibkości niezależnie od wieku i płci.

Pojęcie gibkości wprowadzamy do słownika dzieci korzystając z porównań typu „gibki jak …” przywołując przykłady z literatury i filmów (np. węża, który owija się wokół gałęzi w przygodach małej małpki Fiki-Miki Kornela Makuszyńskiego), a także pokazując możliwości jakie daje posiadanie tej zdolności w pokonywaniu przeszkód terenowych np.   z przechodzenie pod zwalonym drzewie, wspinanie się na przeszkody czy pod „mostem” utworzonym przez rodzica stojącego w skłonie w przód. Często odwołujemy się do pokazów cyrkowych, w których pojawia się „człowiek guma” czy występów ulicznych artystów przewijających się przez niewielkie obręcze lub zakładających sobie nogę za ucho.

'''Literatura: '''

# Haag H., Haag G., Dictionary. Sport, physical education, sport science, Institut für Sport und Sportwissenschaften. Kiel 2003.
# Osiński W., Antropomotoryka, AWF, Poznań 2003.
# Talaga J., Sprawność fizyczna ogólna. Testy, Wydawnictwo: Zysk i S-ka, Warszawa 2004.

'''Autorka hasła:'''

prof. dr hab.  Danuta Umiastowska, Uniwersytet Szczeciński


[[kategoria: Biologiczny konstrukt dzieciństwa]]