Krzyk: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzono nową stronę "==Marzanna Farnicka== Hasło dotyczy funkcji i roli krzyku małego dziecka – jako sygnału i impulsu dla rodziców/ opiekunów do działania oraz rozpoznawania jego p...")
 
m (Marzanna Farnicka)
Linia 13: Linia 13:
 
'''Obawy i mity dotyczące płaczu dziecka.''' Najczęstszy mit dotyczy obawy, że dziecko będzie źle wychowane gdy będzie się reagować na płacz dziecka. Pomijanie go i ignorowanie ma służyć uniknięciu prób manipulowania rodzicami czy opiekunami. Przekonanie to należy obalić przypominając o informacyjnej ale i więziotwórczej funkcji krzyku<ref>J. Bowlby, ''Przywiązanie'', Warszawa, PWN, 2012</ref>. Bowiem jeśli dziecko jest w stanie być w kontakcie z dorosłym nawiązują oni więź i bliskość. Dzięki reakcji rodziców na płacz dziecko otrzymuje nie tylko uwagę, konkretne działanie związane z poprawą warunków (np. przykrycie lub odkrycie, nakarmienie, przewinięcie) ale także spędza z nimi czas i uczy się, ze miejsce w którym żyje jest przyjazne i możliwe do przewidzenia. Te pierwsze doświadczenia kontaktu społecznego służą bowiem tworzeniu się przywiązania, które przez wiele lat będzie specyficzną baza do tworzenia innych relacji. Mogą  mieć one charakter bezpieczny (w skrócie opisać można go, że wtedy dziecko ma poczucie, że świat jest mu przyjazny a inni zadbają o niego w potrzebie) lub pozabezpieczne (świat jest nieprzewidywalny lub wrogi). Dzisiaj nurty obecne w wychowaniu  (na przykład : Rodzicielstwo bliskości<ref>J. Arnall: ''Discipline Without Distress: 135 tools for raising caring responsible children without time-out, spanking, punishment or bribery.'' Professional Parenting Canada, 2007</ref>) wskazują, że szybka reakcja na płacz przyspiesza jego ukojenie, natomiast zwlekanie może nawet czterokrotnie wydłużyć czas uspokajania<ref>H. Bee, Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Zysk i Spółka, 2002</ref>.  
 
'''Obawy i mity dotyczące płaczu dziecka.''' Najczęstszy mit dotyczy obawy, że dziecko będzie źle wychowane gdy będzie się reagować na płacz dziecka. Pomijanie go i ignorowanie ma służyć uniknięciu prób manipulowania rodzicami czy opiekunami. Przekonanie to należy obalić przypominając o informacyjnej ale i więziotwórczej funkcji krzyku<ref>J. Bowlby, ''Przywiązanie'', Warszawa, PWN, 2012</ref>. Bowiem jeśli dziecko jest w stanie być w kontakcie z dorosłym nawiązują oni więź i bliskość. Dzięki reakcji rodziców na płacz dziecko otrzymuje nie tylko uwagę, konkretne działanie związane z poprawą warunków (np. przykrycie lub odkrycie, nakarmienie, przewinięcie) ale także spędza z nimi czas i uczy się, ze miejsce w którym żyje jest przyjazne i możliwe do przewidzenia. Te pierwsze doświadczenia kontaktu społecznego służą bowiem tworzeniu się przywiązania, które przez wiele lat będzie specyficzną baza do tworzenia innych relacji. Mogą  mieć one charakter bezpieczny (w skrócie opisać można go, że wtedy dziecko ma poczucie, że świat jest mu przyjazny a inni zadbają o niego w potrzebie) lub pozabezpieczne (świat jest nieprzewidywalny lub wrogi). Dzisiaj nurty obecne w wychowaniu  (na przykład : Rodzicielstwo bliskości<ref>J. Arnall: ''Discipline Without Distress: 135 tools for raising caring responsible children without time-out, spanking, punishment or bribery.'' Professional Parenting Canada, 2007</ref>) wskazują, że szybka reakcja na płacz przyspiesza jego ukojenie, natomiast zwlekanie może nawet czterokrotnie wydłużyć czas uspokajania<ref>H. Bee, Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Zysk i Spółka, 2002</ref>.  
 
Zatem krzyk może być forma komunikacji, sygnałem alarmowym, przejawem emocji i stanów jak na przykład zmęczenie, pragnieniem na przykład dotyku lub ćwiczeniem strun głosowych. Nie ma powodu aby się bać płaczu swego dziecka, choć czasem powoduje on u dorosłych reakcje napięcia. Należy natomiast nauczyć się go rozróżniać i rozumieć.
 
Zatem krzyk może być forma komunikacji, sygnałem alarmowym, przejawem emocji i stanów jak na przykład zmęczenie, pragnieniem na przykład dotyku lub ćwiczeniem strun głosowych. Nie ma powodu aby się bać płaczu swego dziecka, choć czasem powoduje on u dorosłych reakcje napięcia. Należy natomiast nauczyć się go rozróżniać i rozumieć.
 +
 +
Dodano: 4.09.2015 r.<br />Ostatnia aktualizacja: 4.09.2015 r.
 +
----
 +
'''Przypisy''':
 +
 +
 +
 +
[[kategoria:Biologiczny konstrukt dzieciństwa]]

Wersja z 15:59, 5 wrz 2015

Marzanna Farnicka

Hasło dotyczy funkcji i roli krzyku małego dziecka – jako sygnału i impulsu dla rodziców/ opiekunów do działania oraz rozpoznawania jego potrzeb. Ponadto poruszone zostaną kwestie więziotwórcze i komunikacyjne tego zachowania oraz jego zmiany w czasie dzieciństwa. Hasło opracowane zostanie głównie w ujęciu socjobiologicznym i ewolucyjnym choć poruszone będą społeczne aspekty krzyku jakim jest manipulacja oraz stereotypy z nim związany (np. forma władzy, wzbudzania leku i sprawowania kontroli – zarówno oczami dorosłych jak i dzieci).

Krzyk jest przejawem aktywności dziecka od pierwszych chwil życia. Niekiedy bywa delikatny (kwilenie) a niekiedy donośny. Pierwszy krzyk informuje o działaniu układu oddechowego oraz reaktywności układu nerwowego. Od pierwszych chwil życia spełnia on różne funkcje od informacyjnej, diagnostycznej do bodźca przyciągającego uwagę opiekuna. Co wiemy? Krzyk wraz z odruchem ssania oraz uśmiechem w pierwszych chwilach życia zaliczany jest do wrodzonych pozaintencjonalnych zachowań. Wraz z mijającymi dniami w rodzinie krzyk dziecka różnicuje się i nabywa różnych znaczeń. Obudzone dziecko płacze bo: może być głodne. Gdy płacze położone do łóżeczka może informować ze jest mu zimno lub chciałoby jeszcze być na rękach opiekuna lub ktoś położył je zbyt energicznie i się przestraszyło. Inny rodzaj krzyku na przykład w czasie zabawy może sygnalizować zmęczenie i przeciążenie bodźcami. Gdy dziecko leży i zaczyna płakać może to oznaczać przywoływanie matki lub dostarczanie sobie nowych bodźców i zabawę własnym głosem. Krzyk i płacz jest oczekiwaną formą kontaktu z dzieckiem w pierwszych tygodniach życia. Gdy dziecko nie płacze lub płacz jest ostry, nawracający w określonych momentach lub ciągły i przenikliwy należy skontaktować się z lekarzem. Płacz taki może świadczyć o bólu lub istniejącej chorobie[1].

Geneza i rozwój funkcji krzyku. Etologowie wskazują płacz za wrodzone zachowanie, które nie tylko wymusza na dorosłych opiekę ale także są przejawem przynależności „do stada[2]”, czyli danej rodziny. Dzieci płaczą bowiem w momencie gdy rozpoznają płacz innego dziecka lub kogoś bliskiego. Nazywa się to czasem pierwszymi przejawami komunikacji społecznej[3]. Dzieci nie płaczą bowiem gdy puszcza im się nagrany płacz z magnetofonu[4].

Uznaje się ze w czasie pierwszych miesiącach życia zdrowe dziecko płacze przez około 11% czasu. Na samym początku krzyk, płacz pełni funkcję przede wszystkim informacyjną. Od około 6 – 8 tygodnia życia opiekunowie potrafią rozpoznać już większość rodzajów płaczu. Wiedzą czy dziecko płacze z bólu (kolka) czy ze zmęczenia lub z potrzeby ruchu. W tym okresie rodzice maja już własne sprawdzone metody uspokajania malucha. Może to być przytulenie, kołysanka, określone słowa lub dźwięki (np. z pozytywki). Od 3 miesiąca życia dziecko reaguje na stany emocjonalne rodziców i opiekunów. Reaguje płaczem gdy rozpozna napięcie emocjonalne a śmiechem odpowiada na uśmiech. Przez następny okres dziecko rozpoczyna także ćwiczenia wokalne: głuży, guga oraz gaworzy. Z czasem rozwinie te formę komunikacji i zacznie naśladować określone dźwięki. Około 7 miesiąca życia dziecko może zacząć reagować niespodziewanie płaczem na osoby nowe lub rzadko pojawiające się w funkcji opiekuna. To zjawisko informuje nas, ze dziecko jest w okresie tzw. „ leku siódmego miesiąca” i jest w stanie rozpoznać najbliższe osoby z własnego otoczenia od obcych. Świadczy to zatem o rozwoju funkcji poznawczych, szczególnie rozpoznawania i pamięci. Od około 9 – 10 miesiąca życia dziecka płacz i śmiech przeplatają się ze sobą i pełnią funkcję ekspresywna. Dziecko płacze lub krzyczy gdy jest niezrozumiane lub wie ze w ten sposób skłoni innych do realizacji jego potrzeb[5].

Obawy i mity dotyczące płaczu dziecka. Najczęstszy mit dotyczy obawy, że dziecko będzie źle wychowane gdy będzie się reagować na płacz dziecka. Pomijanie go i ignorowanie ma służyć uniknięciu prób manipulowania rodzicami czy opiekunami. Przekonanie to należy obalić przypominając o informacyjnej ale i więziotwórczej funkcji krzyku[6]. Bowiem jeśli dziecko jest w stanie być w kontakcie z dorosłym nawiązują oni więź i bliskość. Dzięki reakcji rodziców na płacz dziecko otrzymuje nie tylko uwagę, konkretne działanie związane z poprawą warunków (np. przykrycie lub odkrycie, nakarmienie, przewinięcie) ale także spędza z nimi czas i uczy się, ze miejsce w którym żyje jest przyjazne i możliwe do przewidzenia. Te pierwsze doświadczenia kontaktu społecznego służą bowiem tworzeniu się przywiązania, które przez wiele lat będzie specyficzną baza do tworzenia innych relacji. Mogą mieć one charakter bezpieczny (w skrócie opisać można go, że wtedy dziecko ma poczucie, że świat jest mu przyjazny a inni zadbają o niego w potrzebie) lub pozabezpieczne (świat jest nieprzewidywalny lub wrogi). Dzisiaj nurty obecne w wychowaniu (na przykład : Rodzicielstwo bliskości[7]) wskazują, że szybka reakcja na płacz przyspiesza jego ukojenie, natomiast zwlekanie może nawet czterokrotnie wydłużyć czas uspokajania[8]. Zatem krzyk może być forma komunikacji, sygnałem alarmowym, przejawem emocji i stanów jak na przykład zmęczenie, pragnieniem na przykład dotyku lub ćwiczeniem strun głosowych. Nie ma powodu aby się bać płaczu swego dziecka, choć czasem powoduje on u dorosłych reakcje napięcia. Należy natomiast nauczyć się go rozróżniać i rozumieć.

Dodano: 4.09.2015 r.
Ostatnia aktualizacja: 4.09.2015 r.

Przypisy:
  1. H. Bee, Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Zysk i spółka, 2002
  2. I. Eibl – Eibesfeldt, EMiłość i nienawiść. Historia naturalna elementarnych sposobów zachowania się wyd. I: Warszawa 1987,
  3. I. Eibl – Eibesfeldt, EMiłość i nienawiść. Historia naturalna elementarnych sposobów zachowania się wyd. I: Warszawa 1987,
  4. B.Wojciszke, Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2002
  5. M. Farnicka, Wrażliwy krzykacz, Psychologia w Szkole, 2012, 1, s. 58—61
  6. J. Bowlby, Przywiązanie, Warszawa, PWN, 2012
  7. J. Arnall: Discipline Without Distress: 135 tools for raising caring responsible children without time-out, spanking, punishment or bribery. Professional Parenting Canada, 2007
  8. H. Bee, Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Zysk i Spółka, 2002