Werbalizacja

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj

Werbalizacja określana jest jako umiejętność wychowawcy, wyrażająca się w uprzedzaniu, za pomocą słowa, czynności wykonywanych wobec/z/dla dziecka. Werbalizować to objaśniać, opowiadać, nazywać dziecku zdarzenia, w których uczestniczy, czynności, które wykonuje, określać na przykład emocje przeżywane przez nie lub przez rodzica w jego obecności. Gotowość dorosłego do podjęcia werbalizacji oznacza słuchać dziecko, obserwować je, kochać (w przypadku rodziców), szanować (w przypadku wychowawcy w placówce). Przejawia się w relacji wychowawcy z dzieckiem - uważnego, skupionego na dziecku, podejmującego wysiłek, by zrozumieć, co dziecko wyraża (np. co może oznaczać jego płacz), lub w jakiej sytuacji za chwilę będzie dziecko uczestniczyło (np. toaleta, konieczność dotknięcia go, by założyć ubranie, wymyć buzię). Werbalizacja to słowa wypowiadane do dziecka przez wychowawcę. To wszystkie słowa, których wychowawca używa na co dzień. Mówienie do dziecka nie wymaga specjalnych słów (zdrobnień), wymaga natomiast szczerości w opisywaniu wydarzeń, w których uczestniczy dziecko (np. zdenerwowanie). F. Dolto podkreśla, że słuchać, mówić, rozmawiać to oczywiste zachowania dorosłego w relacji z małym dzieckiem. Dziecko w pierwszych kilkunastu miesiącach życia dopiero uczy się znaczenia słów, ale już rozumie emocjonalną atmosferę wypowiedzi wychowawcy. Ten sposób kształtowania relacji z dzieckiem wprowadziła F. Dolto do zielonych domów, E. Pikler w placówce dla dzieci pozbawionych opieki rodziców naturalnych. Uprzedzanie z pomocą słów wydarzeń, w jakich może uczestniczyć dziecko, sprzyja kształtowaniu przez nie poczucia sprawstwa, współuczestniczenia w relacji, poczucia bezpieczeństwa, przewidywalności tego, co może się zdarzyć. Werbalizacja stanowi dla wychowawcy propozycję „bycia obok” wychowanka, towarzyszenia mu w rozwoju. Jest wyrazem szacunku dorosłego wobec dziecka. Werbalizacja jest zawsze sensowna, refleksyjna, wrażliwa z uwagi na dziecko jako uczestnika relacji.

Kieszonka:
Zagadnienia pokrewne:
  • refleksja nad działaniem wychowawczym;
  • autonomia dziecka;
  • słowo w działaniu wychowawcy;
  • towarzyszenie w rozwoju.

Do przemyślenia:

  • kompetencje małego dziecka.

Literatura:

  1. Dolto F. (1985), La cause des enfants, Paris, Ed. R. Laffont.
  2. Dolto F. (2002), Dziecko i święto, Warszawa, PWN.
  3. Kolankiewicz M. (red.),(1998), Pielęgnacja niemowląt i małych dzieci w placówkach opiekuńczych, Dom Małych Dzieci im. Ks. G.P. Baudouina i Wydawnictwo "Żak", Warszawa.
  4. Telka L., Wspieranie autonomii małego dziecka w placówce - wychowanek i wychowawca, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2012, nr 4 (19).


Autorka hasła:

dr hab. Lucyna Telka prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki