Wiktor Szwed: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
 
Linia 10: Linia 10:
 
'''Znaczenie twórczości Wiktora Szweda''': Twórczość W. Sz. odegrała ogromną rolę w zakresie rozwoju świadomości narodowej w białoruskich szkołach na Białostocczyźnie. Można powiedzieć, że była i jest niejako kroniką białoruskiego życia i wydarzeń w jego małej Ojczyźnie. Jako że promocja literatury białoruskiej w Polsce nie jest znaczna, toteż twórczość W. Sz. jest pamięcią życia białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce. Chronologicznie najstarsze wydarzenia opisane w wierszach dotyczą czasów przedwojennych i okresu okupacji. Wiersze poety były włączane do czytanek i podręczników do szkolnej nauki języka i literatury białoruskiej. Kolejne pokolenia dzieci uczą się wierszy W. Sz. na pamięć i wzorują się na nich w swoich próbach poetyckich. Dzięki wierszom W. Sz. wędruje w świat obraz jego rodzinnej wsi, ojcowizny, jej mieszkańców, jego najbliższej rodziny, wierzeń, tradycji regionu Podlasia.  
 
'''Znaczenie twórczości Wiktora Szweda''': Twórczość W. Sz. odegrała ogromną rolę w zakresie rozwoju świadomości narodowej w białoruskich szkołach na Białostocczyźnie. Można powiedzieć, że była i jest niejako kroniką białoruskiego życia i wydarzeń w jego małej Ojczyźnie. Jako że promocja literatury białoruskiej w Polsce nie jest znaczna, toteż twórczość W. Sz. jest pamięcią życia białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce. Chronologicznie najstarsze wydarzenia opisane w wierszach dotyczą czasów przedwojennych i okresu okupacji. Wiersze poety były włączane do czytanek i podręczników do szkolnej nauki języka i literatury białoruskiej. Kolejne pokolenia dzieci uczą się wierszy W. Sz. na pamięć i wzorują się na nich w swoich próbach poetyckich. Dzięki wierszom W. Sz. wędruje w świat obraz jego rodzinnej wsi, ojcowizny, jej mieszkańców, jego najbliższej rodziny, wierzeń, tradycji regionu Podlasia.  
  
{| class="wikitable" width="500px"
+
{| class="wikitable" width=100%
|+ style="text-align:left"|Kieszonka:  
+
|+ style="text-align:left; color: #487eac"|Kieszonka:  
|style="background-color: #FFFF99" font-size:90%|Fenomen twórczości najbardziej poczytnego, ludowego, białoruskiego poety z Białostocczyzny polega na autentycznym umiłowaniu swojskości, okazaniu czułości, ufności wobec drugiego człowieka - zawsze bliskiego. Za swoją działalność artystyczną poeta odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi „Zasłużony Białostocczyźnie" i „Zasłużony działacz kultury". Został wydany polsko - białoruski audiobook z poezją Wiktora Szweda pod tytułem Ten świat mnie oczarował... Pasją poety są nadal spotkania autorskie, takich spotkań odbył ponad tysiąc.
+
|style="background-color: #d9edff; border-color: #487eac" font-size:85%|Fenomen twórczości najbardziej poczytnego, ludowego, białoruskiego poety z Białostocczyzny polega na autentycznym umiłowaniu swojskości, okazaniu czułości, ufności wobec drugiego człowieka - zawsze bliskiego. Za swoją działalność artystyczną poeta odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi „Zasłużony Białostocczyźnie" i „Zasłużony działacz kultury". Został wydany polsko - białoruski audiobook z poezją Wiktora Szweda pod tytułem Ten świat mnie oczarował... Pasją poety są nadal spotkania autorskie, takich spotkań odbył ponad tysiąc.
 
|}
 
|}
  
Linia 30: Linia 30:
 
# http://www.wrotapodlasia.pl/pl/region/ludzie_podlasia/szwed.htm
 
# http://www.wrotapodlasia.pl/pl/region/ludzie_podlasia/szwed.htm
  
'''Autor hasła:'''  
+
'''Autorka hasła:'''  
  
Anna Józefowicz, Uniwersytet w Białymstoku
+
dr Anna Józefowicz, Uniwersytet w Białymstoku
  
 
'''Przypisy:'''
 
'''Przypisy:'''

Aktualna wersja na dzień 20:55, 20 gru 2015

Wiktor Szwed

Współczesny białoruski poeta zamieszkujący w Polsce, twórca wierszy dla dzieci, tłumacz. Urodzony 23 marca 1925 roku we wsi Morze w powiecie bielskim na Białostocczyźnie. Absolwent Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, dziennikarstwa i filologii białoruskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował na łamach tygodnika Białorusinów w Polsce „Niwa” w 1957 roku. Członek Warszawskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, Oddziału Białostockiego ZLP, Związku Pisarzy Białorusi oraz Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”. Postać zasłużona dla mniejszości białoruskiej w Polsce. Współtwórca Filologii Białoruskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Pisze w języku białoruskim, zajmuje się również tłumaczeniami z języka białoruskiego i rosyjskiego, sam również tłumaczy własne wiersze. Napisał ponad 2500 wierszy, gdzie do ponad 70-ciu jego wierszy skomponowano muzykę.

Autor zbiorów poezji - Życciowyja ścieżki (1967), Dziaciństwa prystań (1975), Drużba (1976), Maja zialonaja Zubrowija (1990), Rodny schou (1991), Wiasiołka (1991), Wiersze wybrane (w tłumaczeniu na język polski, 1997), Wierszy Natalcy (1998), Lata wiatr skrzydlaty, Śmiech nie grzech (w tłumaczeniu na język polski, 2000), Wybranyja wierszy (2000), Maje Ajczyny (2003), Śmieszynki (w tłumaczeniu na język polski, 2010), współautor podręczników do nauki języka białoruskiego, tłumacz książek z języka białoruskiego na polski - I. Szubitydze Opowieści poleskie (1973), A. Twardowskiego Wiersze (1985) oraz na język białoruski - tom poezji A. Szewełło Supraskiej duszy śpiewanie (2003).

Poezja Wiktora Szweda spotyka się z dużym zainteresowaniem zarówno w środowisku białoruskim jak i polskim. Wyrasta ona z głębokiej świadomości własnych korzeni, jest przepełniona miłością do małej ojczyzny - Białostocczyzny. Tą ojczyzną u autora jest konkretnie rodzinna wieś Morze i jej okolice, gdzie mieszkają najbliżsi mu ludzie, gdzie rozbrzmiewa białoruska mowa. Poezja W. Sz. pełna jest nostalgii za czasami dzieciństwa i młodości, za marzeniami tamtych minionych lat. Jan Leończuk podkreśla, że w twórczości Szweda funkcjonują dwa światy - dziecięctwa i dorosłości, które sprzęgają się ze sobą do tego stopnia, że zacierają się ich granice[1]. Teresa Zaniewska twierdzi, że dziecięce zauroczenia poety pozwalają dostrzegać piękno świata i mądrość natury[2]. W. Sz. swoimi wierszami przenosi dorosłych do kraju ich lat dziecinnych, a najmłodszych porywa do krainy czarów. W dorobku poety poezja dla dzieci zajmuje ważne miejsce. Sam autor powiedział, że wszystko co osiągnął w życiu bierze swój początek w dzieciństwie. Wspominał, jak będąc małym chłopcem zapadł na taką chorobę oczu, że nie mógł spojrzeć na światło. Gdy w wieku czterech lat po raz pierwszy wyprowadzono go na podwórko, „ten świat go oczarował”(potem, tak zatytułował zbiór poezji), poczuł się tak, jakby znalazł się w raju. Ten zachwyt spowodował, że musiał zacząć pisać. Będąc potem uczniem, już w szkolnych czytankach upodobał sobie wiersze dla dzieci poetów białoruskich i rosyjskich. Wzorując się na nich, sam zaczął próbować pisać po białorusku i w szkolnych ściennych gazetkach zaczęły pojawiały się jego białoruskie wiersze. Zawsze w myślach powraca do swego dzieciństwa. Poeta bardzo lubi dzieci, lubi pisać dla nich wiersze, a dzieci również go uwielbiają, stąd też chętnie jeździ na spotkania autorskie z najmłodszymi. W wierszach dla dzieci (chodź nie tylko tego rodzaju wierszach) nawiązuje do tematyki miejsc ojczystych, przodków, rodzinnej wsi, zwyczajów wiejskich. Ten kto czyta jego poezje przenosi się na łono umiłowanych autorowi podlaskich pól, łąk, lasów, rzek, dróg, ścieżek. Ojczyzna woła w wierszach W. Sz. do siebie szumem Puszczy Białowieskiej, zapachem świeżo upieczonego chleba, melodią białoruskiego słowa[3]. Razem z poetą czytelnik staje się wyciszony, refleksyjny, zadumany. Poezja dziecięca W. Sz. nie stroni również od dowcipu, jest aforystyczna, odznacza się wyrazistością wypowiedzi, zaskakującą puentą. Wiersze W. Sz. są napisane językiem codziennym, potrafią urzec swoją klarownością i jednoznacznością wypowiedzi, jak też komunikatywnością i śpiewnością. Są przystępne zarówno w rymie jak i rytmie, świetnie wypadają w recytacji. Swoim słowem poetyckim naucza autor patriotyzmu i miłości do małej ojczyzny. Podkreśla swą wierność narodowi, językowi, przodkom, małej ojczyźnie również w zachowawczej formie wiersza rymowanego. W. Sz. pisze rymowanym czterozgłoskowcem tak jak tworzona była cała poezja ludowa- śpiewana i mówiona. Z wielu wierszy dla dzieci wypływa również ponadczasowa myśl, że w ludziach należy szukać tego co dobre, tego co ich zdobi. Najnowszym tomikiem poetyckim adresowanym do dzieci są Śmieszynki, wydane w języku polskim w 2010 roku. Wierszyki te to scenki rodzajowe, gdzie bohaterami oprócz dzieci są też dorośli i zwierzęta- każdy odnajdzie tu coś z siebie. W cześć zebranych tu wierszy autor również wskrzesza dawny świat podlaskich wsi, wykorzystuje „swojskie” powiedzonka, elementy wierzeń ludowych. Zabawne przygody uczą, śmiech jest tu lekarstwem na problemy, a zaskakujące puenty zmuszają do myślenia. Nazwa Śmieszynki podchodzi od śmiechu, humoru, satyry, autor nie piętnuje tu jednak osób ale wady, wskazuje jak nie poddawać się losowi i z humorem iść przez życie. To wiersze pełne optymizmu oraz uniwersalnych prawd: o wartości przyjaźni, wierze w dobro, zgubności lenistwa i kłamstwa. Dobra znajomość psychiki dziecka u poety sprawia, że brak tu niestosownego moralizatorstwa, jest raczej zachęta do pracy nad sobą. Po lekturze tych wierszyków można żywić nadzieję, że młody człowiek stanie się lepszy, a dorosły zastanowi się jak kochać dziecko, jak otwierać je na wartości[4].

Wiele swoich wierszy poeta adresował do córki. Z poezją W. Sz., oprócz w wydanych tomikach poetyckich, można się spotkać od ponad dwudziestu lat, co tydzień w „Zorce”-dodatku dla dzieci „Niwy”.

Znaczenie twórczości Wiktora Szweda: Twórczość W. Sz. odegrała ogromną rolę w zakresie rozwoju świadomości narodowej w białoruskich szkołach na Białostocczyźnie. Można powiedzieć, że była i jest niejako kroniką białoruskiego życia i wydarzeń w jego małej Ojczyźnie. Jako że promocja literatury białoruskiej w Polsce nie jest znaczna, toteż twórczość W. Sz. jest pamięcią życia białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce. Chronologicznie najstarsze wydarzenia opisane w wierszach dotyczą czasów przedwojennych i okresu okupacji. Wiersze poety były włączane do czytanek i podręczników do szkolnej nauki języka i literatury białoruskiej. Kolejne pokolenia dzieci uczą się wierszy W. Sz. na pamięć i wzorują się na nich w swoich próbach poetyckich. Dzięki wierszom W. Sz. wędruje w świat obraz jego rodzinnej wsi, ojcowizny, jej mieszkańców, jego najbliższej rodziny, wierzeń, tradycji regionu Podlasia.

Kieszonka:
Fenomen twórczości najbardziej poczytnego, ludowego, białoruskiego poety z Białostocczyzny polega na autentycznym umiłowaniu swojskości, okazaniu czułości, ufności wobec drugiego człowieka - zawsze bliskiego. Za swoją działalność artystyczną poeta odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi „Zasłużony Białostocczyźnie" i „Zasłużony działacz kultury". Został wydany polsko - białoruski audiobook z poezją Wiktora Szweda pod tytułem Ten świat mnie oczarował... Pasją poety są nadal spotkania autorskie, takich spotkań odbył ponad tysiąc.

Literatura:

  1. Białokozowicz B., Dom rodzinny, ziemia i mowa ojczysta jako toposy w spuściźnie poetyckiej Wiktora Szweda, w: Polsko-białoruskie związki językowe, literackie, historyczne i kulturowe, Materiały XI Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Droga ku wzajemności", Białystok, 18-20 VII 2003, red. M. Kondratiuk, B. Siegień, Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Polsce, Białystok 2004.
  2. Kobryńczuk, Zadumanie nad pasją Wiktora Szweda, w: „Czasopis”, Białystok 1998, nr 3.
  3. Szwed W., Lata wiatr skrzydlaty, Białystok 2000.
  4. Szwed W., Śmieszynki, Białystok 2010.
  5. Szwed W., Wiersze wybrane, wybór i przekład J. Leończuk, Białystok 1997.
  6. Ten świat mnie oczarował... Dokument dźwiękowy: audiobook z poezją wybraną Wiktora Szweda, red. i reż. audiobooka Bożena Bednarek, Białystok 2011.
  7. Wiersze znad Narwi i Niemna : Białostocczyzna - Grodzieńszczyzna: antologia poezji dla dzieci, przeł. W. Szwed, red. J. Leończuk, Białystok 2006.
  8. http://www.bialorus.pl/kultura?artid=387
  9. http://www.przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=856&id=8
  10. http://www.radio.bialystok.pl/kultura/wydarzenia/id/57013
  11. http://www.vimeo.com/81095661- film prezentujący sylwetkę twórczą Wiktora Szweda
  12. http://www.wrotapodlasia.pl/pl/region/ludzie_podlasia/szwed.htm

Autorka hasła:

dr Anna Józefowicz, Uniwersytet w Białymstoku

Przypisy:


  1. J. Leończuk, Słowo wstępne, w: Szwed W., Wiersze wybrane, wybór i przekład J. Leończuk, Białystok 1997, s. 7.
  2. Zaniewska T., Na skrzydłach wiatru. Podróż w czasie i przestrzeni, w: W. Szwed, Lata wiatr skrzydlaty, Białystok 2000, s. 61-63.
  3. Pietkiewicz A., Poezja wewnętrznej równowagi, w: W. Szwed, Wiersze wybrane, wybór i przekład J. Leończuk, Białystok 1997, s. 135.
  4. T. Zaniewska, Posłowie, w: W. Szwed, Śmieszynki, Białystok 2010, s. 133-135.