Zaburzenia identyfikacji płciowej

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj

Nieprawidłowości w zakresie zdrowia psychicznego osób odczuwających istotne niedostosowanie w obrębie swojej płciowości; niezadowolenie ze swojej płci gonadoforycznej, fenotypowej, metrykalnej oraz potrzeba jej zmiany na zawsze lub tylko na pewien czas; pojawiać mogą się już w okresie dzieciństwa (Medyczna Klasyfikacja Międzynarodowa Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10; Czerwiec, 2015).

W zakresie transpłciowości (zespołu dezaprobaty płci / dysforii płciowej) mieszczą się:

  • transseksualizm - poczucie rozbieżności pomiędzy budową anatomiczną i fizjologiczną ciała, a poczuciem przynależności płciowej w sensie psychicznym; uczucie dyskomfortu z powodu nieprawidłowości w postrzeganiu swoich anatomicznych cech płciowych; silna potrzeba modyfikacji swoich cech płciowych na drodze leczenia hormonalnego lub operacyjnego oraz bycia akceptowanym przez społeczeństwo jako osoba przeciwnej płci; znajduje się w klasyfikacji ICD-10 i jest określany jako zaburzenie;
  • transwestytyzm o typie podwójnej roli - wewnętrzna potrzeba przebierania się w ubrania płci przeciwnej w celu odczuwania przynależności do odmiennej grupy płciowej, ale bez potrzeby trwałej operacyjnej zmiany płci; znajduje się w klasyfikacji ICD-10 i jest określany jako zaburzenie; często niesłusznie utożsamiany z fetyszyzmem transwestytycznym polegającym na potrzebnie noszenia ubrań płci przeciwnej w celu osiągania satysfakcji seksualnej;
  • transgenderyzm – poczucie przynależności do płci przeciwnej niż wskazują na to cechy anatomiczne i fizjologiczne; potrzeba zmiany fenotypu opierająca się głównie na działaniach farmakologicznych z pominięciem operacji chirurgicznej;
  • bigenderyzm - poczucie przynależności do obydwu płci jednocześnie;
  • agenderyzm - brak odczuwania przynależności do jakiejkolwiek płci (Medyczna Klasyfikacja Międzynarodowa Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10; Imieliński, 1982; Imieliński, 1987; Imieliński i in., 2001; Beisert, 2006; Seligman i in., 2006; Informator. Oswajanie transpłciowości, 2011).

Literatura:

  1. Beisert M., 2006. Psychologia zaburzeń seksualnych. Psychologia kliniczna. Tom 2. Sęk H. (red.), PWN, Warszawa
  2. Czerwiec K., 2015. Problemy biologii człowieka - implikacje społeczne i edukacyjne. Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków
  3. Imieliński K. 1982. Zarys seksuologii i seksiatrii, Warszawa
  4. Imieliński K., 1987. Medycyna i seks. Historia i współczesność. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa
  5. Imieliński K., Dulko S., Filar M., 2001. Transpozycje płci, Wydawnictwo ARC- EN- CIEL, Kraków
  6. Medyczna Klasyfikacja Międzynarodowa ICD-10 (The International Classification of Diseases and Related Health Problems opracowana przez World Health Organization)
  7. Seligman M., Walker E., Rosenhan D., 2006. Psychopatologia. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań

Uzupełnienie:

Zagadnienia takie jak agenderyzm i bigenderyzm związane są tożsamością psychoobyczajową i w tym kontekście nie są kategoryzowane w ramach zaburzeń identyfikacji płciowej. Agenderyzm wiąże się z negowaniem identyfikacji płciowej oraz podziału na kobiety i mężczyzn, szczególnie w wymiarze kulturowym. Bigenderyzm opiera się na identyfikacji z obiema płciami, przede wszystkim w wymiarze kulturowych kontekstów płciowości.

Uzupełnienie treści hasła dokonane przez Autorkę z dnia 7 stycznia 2017

Autorka hasła:

dr Karolina Czerwiec, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie