Żłobek

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Wersja z dnia 17:12, 25 paź 2015 autorstwa Admin (dyskusja | edycje)

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Żłobek – placówka, w której dziecko może przebywać na ogół do 3 roku życia. W przeszłości przeznaczona wyłącznie dla dzieci, zamknięta była dla rodziców (medyczny model placówki, orientacja na zdrowie fizyczne dziecka, higienę, przeciwdziałanie śmiertelności i chorobom dzieci ). Obecnie respektowana jest pozycja rodziców jako pierwszych wychowawców swojego dziecka oraz podkreślane jest znaczenie triady: rodzice - dziecko - pracownicy placówki, a szczególnie współpracy i porozumienia wychowawców i rodziców na rzecz wspierania rozwoju dziecka. Współczesne oczekiwania wobec żłobków, także w Polsce, charakteryzowane są słowami - wzajemność, wymiana informacji, komplementarność placówki wobec rodziny. W odniesieniu do relacji wychowawcy i dziecka w żłobku obserwujemy w Polsce (od początku XXI w.) zmiany w kierunku: od działania dyrektywnego do niedyrektywnego, czyli podejmowanie przez wychowawców takiej teoretycznej orientacji działania wychowawczego, która pozwala wychowankowi stawać się współuczestnikiem przestrzeni społecznej w placówce, pozwala respektować wychowanka jako jej pełnego uczestnika. Koncepcja wychowania w placówkach jest w krajach europejskich określona przesłankami historycznymi i kulturowymi, charakterystycznymi dla danego kraju. Jednak zasadniczą przesłanką jest rozumienie wychowania jako tworzenia warunków rozwoju społecznego i emocjonalnego małego dziecka: jego autonomii, szacunku, tożsamości, świadomości swojego "ja". Np. w Niemczech, w określeniu koncepcji działania placówek dla małych dzieci, brane są pod uwagę przesłanki antypedagogiki, które sprzyjają stwarzaniu dzieciom warunków swobodnej zabawy. W Portugalii uwzględniane są odniesienia do pedagogiki C. Freineta, we Francji podkreślana jest idea towarzyszenia w rozwoju. We Włoszech, zwłaszcza w San Miniato, dziecko postrzegane jest jako protagonista, w Anglii duże znaczenie przypisuje się swobodnym zabawom dzieci i ich autonomii. Zmienia się warsztat pracy wychowawcy we współczesnym żłobku. Przykładem są placówki w Łodzi, w których pracownicy opracowali i realizują projekt pedagogiczny, który jest narzędziem myślenia o wychowaniu i działania rozumianego jako towarzyszenie w rozwoju, zobowiązania do poznawania w drodze obserwacji własnej praktyki, podejmowania wspólnej z innymi wychowawcami rozmowy na temat tej praktyki, myślenia o wolności, samodzielności, inicjatywie w aktywności dziecka podczas zabawy, posiłku i innych czynności.

Kieszonka:
Zagadnienia pokrewne/uzupełniające:
  • przekształcanie przestrzeni społecznej żłobka;
  • projekt pedagogiczny;
  • niedyrektywna koncepcja wychowania;

Do przemyślenia:

  • koncepcja wychowania podzielana przez wychowawców.

Literatura:

  1. Chaplain D.-L., Custos-Lucidi M.-F. (2001), Les métiers de la petite enfance. Des profession en quête d’identité, Syros, Paris.
  2. Ogrodzińska T. (2010), Żłobki w San Miniato, w; Bo jakie początki takie będzie wszystko, Warszawa, Fundacja Rozwoju dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego.
  3. Dolto F. (1985), La cause des enfants, Paris, Ed. R. Laffont.
  4. Telka L.(2009), Przekształcanie przestrzeni społecznej placówki. Studium społeczno-pedagogiczne na przykładzie żłobków, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  5. Żytko M. (2012), Dzieci do 3 roku życia – opieka czy edukacja? Analiza z perspektywy rozwiązań europejskich, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4.
  6. Pacholczyk M. (2012), Edukacja w żłobkach w San Miniato jako przestrzeń rozwoju społecznego dzieci oraz współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4.

Autorka hasła:

dr hab. Lucyna Telka prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki