Bieg dzieci jako rodzaj ruchu
Bieg jest czynnością naturalną, którą każdy z nas opanowuje na określonym etapie ontogenezy. Staje się podstawą wielu ważnych czynności, a także zapewnia dziecku prawidłowe funkcjonowanie w domu, przedszkolu czy szkole. Jest najprostszą formą aktywności ruchowej i sposobem aktywizacji całego ciała. Polega na naprzemiennej pracy nóg, której towarzyszy naprzemienna praca rąk.
Bieg można rozpatrywać w następujących kategoriach:
- jako umiejętność, która rozwija się od momentu opanowania przez małe dziecko szybkiego swobodnego przemieszczania się w różnych kierunkach, początkowo ma ono trudności z opanowaniem wyznaczonego toru biegu, ale z czasem przechodzi do form trudniejszych od wyścigów po zabawy i gry z pościgiem (różne odmiany berka);
- jako podstawa zabaw i gier ruchowych, w których pojawia się łączenie biegu z innymi czynnościami takimi jak kozłowanie piłki, prowadzenie piłki nogą czy pokonywanie różnych przeszkód; jest podstawowym ruchem w wielu grach np. dwa ognie, palant, koszykówka, piłka nożna czy piłka ręczna;
- jako czynnik wspierający rozwój – dzieci kształtują szybkość orientacji i umiejętność podejmowania szybkich decyzji, doskonalą koordynacje ruchową przez odpowiednie łączenie pracy rąk i nóg, umiejętność właściwego rozkładania sił przez pokonywanie długich dystansów kształtując wytrzymałość; stymuluje funkcjonowanie układu oddechowego i krwionośnego oraz wpływa na harmonijny rozwój układu mięśniowego przez wzmacnianie włókien mięśniowych; usprawnia pracę układu nerwowego, ponieważ w czasie biegu wzrasta poziom neurotrofin – białek kluczowych dla jego rozwoju, a ich poziom maleje pod wpływem stresu i w stanach depresyjnych oraz wraz z wiekiem oraz podnosi poziom endorfiny – hormonu odpowiedzialnego za poczucie szczęścia (Górski 2008).
Bieg może pojawiać się w życiu dziecka w formie zabaw bieżnych, w których występuje realizacja zadania ruchowego „dogoń partnera” (np. berek w parach, berek z przysiadem, berek żuraw, berek samolot, gonitwa szeregów, dzień i noc), „dobiegnij do celu” (np. wyścigi rzędów, natarcie, tam i z powrotem, wyścig do piłki) lub „biegnij po różnych torach” (np. kto prędzej dookoła, trzeciak zwykły, sadzenie ziemniaków, wyścig z omijaniem). Może również być jedną z konkurencji lekkoatletycznych dostosowanych dystansem do możliwości i umiejętności dziecka – poczynając od biegu na 30 m, 40 m, 50 m, 60 m do dystansów 800 m i więcej.
| Warte rozważenia sa kwestie związane z aktywnością motoryczną, prowokowaną od wczesnego dzieciństwa. Wyniki wielu badań prowadzonych na całym świecie, a także w Polsce, potwierdzają jednoznacznie, że upowszechnianie biegania rekreacyjnego wśród dzieci i młodzieży, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami i możliwościami, może mieć kapitalne znaczenie dla poprawienia ogólnej sprawności, a szczególnie dla rozwinięcia często niedostatecznie kształconej wytrzymałości. Taka forma aktywności fizycznej doskonale wpływa na kształtowanie osobowości dzieci i młodzieży uczy bowiem samodyscypliny i systematyczności, wytrwałości, a także przygotowuje do pokonywania trudności. Przebiegnięcie długiego dystansu jest także możliwością sprawdzenia siebie i poczucia olbrzymiej satysfakcji. Tym można też tłumaczyć zwiększającą się popularność masowych imprez biegowych, w których uczestniczą dzieci i młodzież. |
Literatura:
- Górski J. (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Trześniowski R., Zabawy i gry i ruchowe, WSiP, Warszawa 1995
Autorka hasła:
prof. dr hab. Danuta Umiastowska, Uniwersytet Szczeciński
