Children studies: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
 
Linia 27: Linia 27:
 
Jeszcze inną perspektywę otwierają badania nurtu postsentymentalego ''children studies'', w obrębie których, w oparciu o krytykę a''fektywną, budowana jest afektywna filozofia dziecka i afektywna historia dzieciństwa''. (K. Szymborska)  W kartezjańsko - kantowskim modelu arbitralnej racjonalności dziecko funkcjonuje jako irracjonalny byt podporządkowany własnym emocjom, i z tego powodu podlegał dyskryminacji. W analizie stosowanej przez afektywną filozofię dziecka, która legitymizuje kategorie wykraczające poza normatywne ''cogito'', jak emocje, czy afekt, dowartościowuje się poznanie somatyczne, emocjonalne, nieświadome, co pozwala na krytyczne podejście do dziecka w dyskursie i odsłania sensotwórczy i kulturotwórczy potencjał afektu i emocji w odniesieniu do problematyki dotyczącej dziecka. Philippa Maddern w ''Childhood and Emotion''  mierzy się z problematyką dziecięcych odczuć skonfrontowanych z emocjonalną socjalizacją „dorosłego” środowiska oraz pokazuje jak dziecięce emocje wpływały na produkcję i reprodukcję kulturalnych wartości i znaczeń.  
 
Jeszcze inną perspektywę otwierają badania nurtu postsentymentalego ''children studies'', w obrębie których, w oparciu o krytykę a''fektywną, budowana jest afektywna filozofia dziecka i afektywna historia dzieciństwa''. (K. Szymborska)  W kartezjańsko - kantowskim modelu arbitralnej racjonalności dziecko funkcjonuje jako irracjonalny byt podporządkowany własnym emocjom, i z tego powodu podlegał dyskryminacji. W analizie stosowanej przez afektywną filozofię dziecka, która legitymizuje kategorie wykraczające poza normatywne ''cogito'', jak emocje, czy afekt, dowartościowuje się poznanie somatyczne, emocjonalne, nieświadome, co pozwala na krytyczne podejście do dziecka w dyskursie i odsłania sensotwórczy i kulturotwórczy potencjał afektu i emocji w odniesieniu do problematyki dotyczącej dziecka. Philippa Maddern w ''Childhood and Emotion''  mierzy się z problematyką dziecięcych odczuć skonfrontowanych z emocjonalną socjalizacją „dorosłego” środowiska oraz pokazuje jak dziecięce emocje wpływały na produkcję i reprodukcję kulturalnych wartości i znaczeń.  
  
{| class="wikitable" width="500px"
+
{| class="wikitable" width=100%
|+ style="text-align:left"|Kieszonka:  
+
|+ style="text-align:left; color: #487eac"|Kieszonka:  
|style="background-color: #FFFF99" font-size:90%|Przytoczone powyżej ujęcia metodologiczne są jedynie fragmentem dzisiejszej praktyki badawczej skupionej na dziecku i jego problemach. ''Children studies'' nie są jednolitą teorią, ale wewnętrznie zróżnicowanym kierunkiem studiów, obejmujących wiele podejść, metod i perspektyw akademickich. Ich cele są jednak wspólne. Przywracają one dziecko tradycji historycznej w kategoriach współuczestnictwa i odrzucają restrykcyjne kategorie kulturowe wywodzące się z teorii adultocentrycznej, w tym hierarchię opartą na doskonałości i dojrzałości oraz kartezjański ''modus operandi'' leżący u podłoża większości teorii ''soft i hard sciences''. Children studies przywracają dzieciom i dzieciństwu głos, który nie jest wyłącznie konstrukcją dorosłych, ale wydaje się wreszcie współmierny z ich rzeczywistością. W takiej konfiguracji widzą możliwość otwarcia się na zrozumienie i dowartościowanie podmiotowej obecności dziecka w świecie,  współtwórcy przestrzeni społeczno-kulturowej.  
+
|style="background-color: #d9edff; border-color: #487eac" font-size:85%|Przytoczone powyżej ujęcia metodologiczne są jedynie fragmentem dzisiejszej praktyki badawczej skupionej na dziecku i jego problemach. ''Children studies'' nie są jednolitą teorią, ale wewnętrznie zróżnicowanym kierunkiem studiów, obejmujących wiele podejść, metod i perspektyw akademickich. Ich cele są jednak wspólne. Przywracają one dziecko tradycji historycznej w kategoriach współuczestnictwa i odrzucają restrykcyjne kategorie kulturowe wywodzące się z teorii adultocentrycznej, w tym hierarchię opartą na doskonałości i dojrzałości oraz kartezjański ''modus operandi'' leżący u podłoża większości teorii ''soft i hard sciences''. Children studies przywracają dzieciom i dzieciństwu głos, który nie jest wyłącznie konstrukcją dorosłych, ale wydaje się wreszcie współmierny z ich rzeczywistością. W takiej konfiguracji widzą możliwość otwarcia się na zrozumienie i dowartościowanie podmiotowej obecności dziecka w świecie,  współtwórcy przestrzeni społeczno-kulturowej.  
  
 
Na tym tle warto rozważyć współcześnie ważne dla rozwoju społeczeństwa demokratycznego kwestie usytuowania dzieci w przestrzeni prywatnej w rodzinie, publicznej w przedszkolu, na podwórku i społecznej w szkole, w instytucjach, urzędach, w prawie. Dziecko jest człowiekiem z przynależnymi mu wszelkimi prawami i obowiązkami za siebie, za innych, podobnie jak dorosły.  
 
Na tym tle warto rozważyć współcześnie ważne dla rozwoju społeczeństwa demokratycznego kwestie usytuowania dzieci w przestrzeni prywatnej w rodzinie, publicznej w przedszkolu, na podwórku i społecznej w szkole, w instytucjach, urzędach, w prawie. Dziecko jest człowiekiem z przynależnymi mu wszelkimi prawami i obowiązkami za siebie, za innych, podobnie jak dorosły.  
Linia 66: Linia 66:
  
 
'''Przypisy:'''
 
'''Przypisy:'''
 +
 +
----
 +
  
 
[[kategoria: Pedagogiczny konstrukt dzieciństwa]]
 
[[kategoria: Pedagogiczny konstrukt dzieciństwa]]

Aktualna wersja na dzień 20:59, 20 gru 2015

Children studies to nowy, interdyscyplinarny nurt ponowoczesnych badań nad dzieckiem, który – za Ewą Domańską określić można - „teorią małego zasięgu”[1]. Children studies zostały pomyślane na wzór studiów kobiecych (feminine studies, women studies) i black studies. W zależności od okresu i kontekstu chronologicznego odnosiły się do różnych epistemologii pozostających w obszarze cultural studies.

W światowym dyskursie badawczym wykrystalizowało się pięć głównych znaczeń tego terminu:

  1. Nazwą tą obejmuje się wielopostaciowy nurt badań dziecięcych w latach 1894-1939 występujących pod nazwą pedologia („child – study”).
  2. W wieku XXI children studies to określenie interdyscyplinarnej, pajdocentrycznej postawy metodologicznej i interpretacyjnej. Jej fundamentem jest nowocześnie rozumiany warsztat badawczy, umożliwiający wielowymiarowe, kompleksowe badania nad dzieciństwem, inspirowane nowoczesną humanistyką, odwołującą się do wyników i doświadczeń innych nauk szczegółowych zainteresowanych dzieckiem i jego problemami, takich jak psychologia, socjologia i pedagogika, ekonomia, prawo, medycyna czy literaturoznawstwo.
    W tej koncepcji kluczowe są badania nad analizą wyobrażeń i reprezentacji dziecka oraz rekonstruowaniem jego indywidualnego punktu widzenia (A. James, Vibrana Bowman, Laura B. Spencer, Gaile S. Cannella). Children studies zajmują się w tym kontekście, m. in. problematyką rozwijania tożsamości dziecięcej w tekstach kultury i nauki, różnicami i wzajemnymi wpływami kulturowymi między światem dorosłych i dzieci - ze szczególnym uwzględnieniem ich języka i kultury (N.Thew, V. Bowman).
  3. Określenie to stosowane jest również jako nazwa szkoły (w sensie: praktyki społecznej i naukowej), której celem jest opisywanie, analizowanie i propagowanie kultury dziecięcej. Program badawczy szkoły stawia sobie za cel poprawę życia dziecka, jego sytuacji ontologicznej, legislacyjnej i ekonomicznej (G. Lenzer, M. Kehily, R. Wyse).
  4. Children studies oznaczają również całościowy sposób myślenia o dziecku oparty na ontologicznym i epistemologicznym rozróżnieniu między tzw. „dziecięcością” a „dorosłością”, tworzący z kategorii wieku socjokulturową kategorię badawczą, znoszącą dualizmy i hierarchie zbudowane na bazie adultocentrycznego doświadczenia (J. Qvortrup, J. Mills). Perspektywa ta opiera się na założeniu, że dzieci muszą być postrzegane w całej pełni jako istoty ludzkie.
  5. Najnowsze znaczenie, jeszcze nieugruntowane w dyskursie naukowym, odnosi się do badań inkluzyjnych, w których dziecko staje się równoprawnym partnerem badań i współtworzy dyskurs o sobie samym. To najbardziej obiecująca gałąź children studies. (Vibrana Bowman, Laura B. Spencer).

Pomysłodawczynią szkoły children studies była Gertrud Lenzer, która w 1997 roku założyła Children’s Studies Center for Research, Police and Public Service w Brooklyn College CUNY. Perspektywa children studies - wprowadzona w latach 90. XX wieku – pozwoliła po raz pierwszy spojrzeć na dziecko w holistycznym i interdyscyplinarnym ujęciu. Rozpoczęła tym samym debatę na temat istoty i miejsca dzieciństwa w historii ludzkości i stosunku dorosłych do świata najmłodszych, rzucając przy tym nowe światło na tradycyjne badania nad dzieckiem, które skupiały się na pedagogicznym i psychologicznym aspekcie dzieciństwa. W tym samym czasie powołane zostało Center of Developing Child na Uniwersytecie Harvarda (USA). Obie instytucje zainicjowały nowy rozdział w refleksji naukowej dotyczącej dziecka i przeformułowały kierunki badań nad nim. Antycypowały i współtworzyły ponowoczesny sposób myślenia o dziecku, który nazwać można pajdonizmem (termin utworzony od gr. pais - dziecko). Szeroka formuła pajdonizmu konotuje główną ramę problemową, zarówno wcześniejszych, jak i najnowszych orientacji badawczych, zajmujących się poznaniem istoty dziecka. Pajdonizm opiera się na przeświadczeniu, że dzieci muszą być postrzegane w całej pełni jako istoty ludzkie. Badania children studies przynoszą istotne przeformułowanie zagadnienia podmiotu dziecięcego, wymuszają zerwanie z rutynowym akademickim dyskursem adultocentrycznym, domagają się odświeżenia i unowocześnienia warsztatu pojęciowego w studiach nad dziećmi.

Krytyka spod znaku pajdonizmu penetruje szczegółowo wątki dziecięce w literaturze, przygląda się wszelkiej wiedzy dotyczącej dziecka pod kątem obecności lub braku tzw. wartości pro dziecięcych, dokonuje dekonstrukcji stereotypowego wizerunku dziecka. Zwraca uwagę na analizę dziecięcej perspektywy, szuka przejawów samoświadomości i aktywności dziecka, śledzi jego głos w kulturze czy społeczeństwie. Wydobywa przy tym nowe jakości, wartości i światy.

W jej obrębie funkcjonują cztery zasadnicze podejścia metodologiczne. Najobszerniejszy model interpretacyjny w obrębie children studies stanowią badania posthermeneutyczne. Jest to nowy rodzaj krytyki korzystający z różnych rodzajów wiedzy, od terminologii technicznej po antropologiczną, która wykracza poza wąskie ramy interpretacji. Jego podstawą jest spór ontologiczny polegający na poddaniu w wątpliwość dotychczasowych sposobów podejścia badawczego, a mianowicie kwestii: czy poznajemy dziecko, czy tylko tworzymy o nim kolejne interpretacje. Tendencja ta zakłada, że dawne metody przestały wystarczać do opisu kondycji dziecka, bądź też straciły swoją epistemiczną siłę oddziaływania. W zamian proponuje się model analizy otwartej na fuzję perspektywy dorosłej i dziecięcej, który wychodzi poza własną epistemologię i urzeczywistnia aspekty innych nurtów ponowoczesnej metodologii. Taki kierunek przyjęła m.in. Shirley R. Streinberg w pracy pt. Kinderculture…, w której wychodząc od krytyki pozytywistyczego paradygmatu refleksji na dzieckiem – dziecko jest tu podmiotem biernym skazanym na podporządkowanie się dorosłym – kwestionuje się uniwersalność kategorii „dziecka”. Zarówno Shirley R. Steinberg, jak V. Bowman oraz L. B. Spencer podkreślają, że bycie dzieckiem nie zawsze oznacza to samo w perspektywie międzykulturowej. Różnorodność rasowa, etniczna i religijna oraz hierarchia narzucana przez wspólnoty lokalne zmieniają nie tylko pozycję dziecka w społeczeństwie, ale także sposób jego rozumienia. Pluralizm i wielowymiarowość nowoczesnego dyskursu daje badaczowi gwarancję lepszego poznania dziecka. Naukowcy tej orientacji odrzucają również pogląd na temat biologicznej determinacji natury dziecka, stanowisko, które reprezentowali psycholodzy dziecięcy, od Arnolda Gasella, Erika Eriksona po Jeana Piageta. Dziecko traktowane jest w teorii posthermeneutycznej jako historyczny i kulturowy artefakt.

John Wall do badań nad dzieckiem wprowadził „elipsę hermeneutyczną”. Jest to zmodyfikowana wersja „koła hermeneutycznego”, metoda wywodząca się z teorii Heideggera i Gadamera, która w tradycyjnej hermeneutyce oznaczała ontologiczny moment struktury rozumienia. Wedle tej metody interpretacja jest zdeterminowana przez uprzednią wiedzę, przesądy, wyobrażenia i doświadczenia interpretatora, zakłada więc obciążenie poznania przez kontekst historyczny i kulturowy, w którym zanurzony jest podmiot poznający. Perspektywa koła uprzywilejowuje bardziej doświadczonych dorosłych. Metafora elipsy jest wydaje się sposobniejsza w badaniach nad dzieckiem, gdyż pozwala wprowadzić czynnik różnicujący doświadczenie poznawcze dziecka i dorosłego, dysponuje dwoma punktami ogniskowymi: historią i społeczną różnorodnością. Opowieść o doświadczeniu ogólnoludzkim, ma szansę stać się autentyczne dopiero wtedy, gdy uwzględni się punkt widzenia dziecka. W ujęciu Walla dziecko od chwili narodzin absorbuje zarówno historyczne, jak też społeczno- kulturowe normy danej wspólnoty i musi je następnie zinterpretować, by stać się jej pełnoprawnym członkiem. Spojrzenie to pozwala odnosić doświadczenie podmiotu dziecięcego do kontekstu kulturowego, czy historycznego oraz pokazać odmienność dziecięcego pojmowania rzeczywistości i własnego w nim miejsca.

Inspiracje metodologiczne wyrastające z namysłu posthermeneutycznego, z których czerpie dyscyplina children studies, dotyczą również prac Robina Bernsteina czy Chipa Perkinsa. Budują oni obraz dziecka jako podmiotu silnego, performatywnego, aktywnego i twórczego. Robin Bernstein w Childhood as Performance, wychodząc od krytyki konstruktywizmu w badaniach nad dzieckiem, odrzuca aprioryczne poznanie dziecka i skupia się na dynamice wytwarzania dzieciństwa. Nawiązuje do twierdzenia Judith Butler, że „realne” dzieci nie mogą istnieć przed „wyobrażonym” dzieciństwem i pokazuje napięcie istniejące między prawdziwymi i wyobrażonymi dziećmi. Akt ucieleśnienia dzieciństwa – historycznego procesu ustanawiania dziecka i dzieciństwa – jest zdaniem badaczki aktem performatywnym[2]. W tym ujęciu dzieciństwo jest nieustannie powtarzane i odgrywane na przestrzeni całego ludzkiego życia. Przyjmując za Josephem R. Roachem, że performance jest „repetycją z różnicą”, zakłada ona, że akt ten oferuje substytut czegoś, co istniało wcześniej, a co utraciło właściwości oryginału. W miejsce kategorii konstruktu Bernstein wprowadza pajdocentryczne pojęcie „wizerunku”, oddające płynną naturę dziecka - nieuchwytnego, „odgrywanego” w reinterpretacji. Badaczka proces ten nazywa surogacją. Do podobnych wniosków dochodzi Chip Perkins, pisząc o performatywnej naturze dziecięcej tożsamości, która uwikłana jest w proces identyfikacji zewnętrznej - kulturowej, społecznej i historycznej. Dziecko może modyfikować odgrywane społecznie role, ale nie może zmieniać narzuconych mu przez kulturę wizerunków. Badacz, w celu znalezienia powtarzalnych i indywidualnych aspektów tego procesu, konfrontuje interaktywny proces wymiany znaczeń z międzykulturowymi procesami tożsamościowymi[3].

Children studies wykorzystują również metody jakościowe tzw. studium przypadku. Istotą tych badań jest wyprowadzona z teorii gender studies, biomedycyny, psychologii rozwojowej i psychoanalizy, metoda określona jako „girl – method” i „boy-method”. Tworzą one perspektywę afirmującą podmiotowość dziewczynek lub chłopców, ich pracę, integralność ontologiczną, unikalny sposób oglądu rzeczywistości oraz aktywność w przestrzeni kulturalno-społecznej. Puerocentryczną i maskulinistyczną orientację w ramach children studes wykorzystuje w Making American Boys Kenneth Kidd, który powołuje się na dziewiętnastowieczne teorie boyologii (boyology) w analizie męskości (chłopców) jako społeczno-kulturowego konstruktu, charakterystycznego dla społeczeństwa amerykańskiego, formującego swoją tożsamość.

Z kolei z inspiracji feministycznych i gender studies powstały girlhood studies. Jedną z najbardziej charakterystycznych prac z tego zakresu jest monografia Girlhood pod redakcją Jennifer Helgren, i Colleen A. Vasconcellos (2010), która w komparatystycznych studiach ukazuje jak kolonializm, polityczne represje, wojny, migracje, modernizacja i kultura konsumencka wpłynęły na ukonstytuowanie się tożsamości dziewczęcej.

Na gruncie pajdonizmu akademickiego zaczęły rozwijać się w ostatnich latach również rozmaite nurty badań posthumanistycznych. Antagonistyczna współobecność krytycznej autorefleksji nauk ścisłych i humanistycznych doprowadziła do fuzji kilku nurtów w obszarze children studies, które przyjmują nie tylko współobecność dualistycznego istnienia różnych epistemologii, ale tworzą nową jakość badań. Wyrosły one na fali nieantropocentrycznych dyskursów animal studies i ekokrytyki oraz współczesnych badań genetycznych i technologicznych. Richard Kahn, czołowy przedstawiciel tej orientacji, zaproponował nieantropocentryczny model edukacji egzopedagogicznej, która ma ambicję wyjść naprzeciw problemów post-ludzi. Badacz stwierdził, iż u podłoża nowożytnej filozofii, edukacji i kultury antropocentrycznej leży system dyskryminacji i wykluczania dzieci niepasujących do normatywnego, idealnego wzorca kultury. Domaga się zatem innej konceptualizacji dziecka, przekraczającej granice różnorodności i afirmującej edukację poza granicami tradycyjnej, antropocentrycznej pedagogii.

Jeszcze inną perspektywę otwierają badania nurtu postsentymentalego children studies, w obrębie których, w oparciu o krytykę afektywną, budowana jest afektywna filozofia dziecka i afektywna historia dzieciństwa. (K. Szymborska) W kartezjańsko - kantowskim modelu arbitralnej racjonalności dziecko funkcjonuje jako irracjonalny byt podporządkowany własnym emocjom, i z tego powodu podlegał dyskryminacji. W analizie stosowanej przez afektywną filozofię dziecka, która legitymizuje kategorie wykraczające poza normatywne cogito, jak emocje, czy afekt, dowartościowuje się poznanie somatyczne, emocjonalne, nieświadome, co pozwala na krytyczne podejście do dziecka w dyskursie i odsłania sensotwórczy i kulturotwórczy potencjał afektu i emocji w odniesieniu do problematyki dotyczącej dziecka. Philippa Maddern w Childhood and Emotion mierzy się z problematyką dziecięcych odczuć skonfrontowanych z emocjonalną socjalizacją „dorosłego” środowiska oraz pokazuje jak dziecięce emocje wpływały na produkcję i reprodukcję kulturalnych wartości i znaczeń.

Kieszonka:
Przytoczone powyżej ujęcia metodologiczne są jedynie fragmentem dzisiejszej praktyki badawczej skupionej na dziecku i jego problemach. Children studies nie są jednolitą teorią, ale wewnętrznie zróżnicowanym kierunkiem studiów, obejmujących wiele podejść, metod i perspektyw akademickich. Ich cele są jednak wspólne. Przywracają one dziecko tradycji historycznej w kategoriach współuczestnictwa i odrzucają restrykcyjne kategorie kulturowe wywodzące się z teorii adultocentrycznej, w tym hierarchię opartą na doskonałości i dojrzałości oraz kartezjański modus operandi leżący u podłoża większości teorii soft i hard sciences. Children studies przywracają dzieciom i dzieciństwu głos, który nie jest wyłącznie konstrukcją dorosłych, ale wydaje się wreszcie współmierny z ich rzeczywistością. W takiej konfiguracji widzą możliwość otwarcia się na zrozumienie i dowartościowanie podmiotowej obecności dziecka w świecie, współtwórcy przestrzeni społeczno-kulturowej.

Na tym tle warto rozważyć współcześnie ważne dla rozwoju społeczeństwa demokratycznego kwestie usytuowania dzieci w przestrzeni prywatnej w rodzinie, publicznej w przedszkolu, na podwórku i społecznej w szkole, w instytucjach, urzędach, w prawie. Dziecko jest człowiekiem z przynależnymi mu wszelkimi prawami i obowiązkami za siebie, za innych, podobnie jak dorosły. Zagadnienia pokrewne: pedologia, pajdonizm, pajdocentryzm, boyologia, historia dzieciństwa, badania nad dzieckiem.

Literatura:

  1. Bowman, Vibiana, ed. Scholarly Resources for Children and Childhood Studies. A Research Guide and
  2. G. S., J. L. Annotated Bibliography. Lanham - MD 2007.
  3. Cannella Kincheloe eds., Kidworld. Childhood Studies. Global Perspectives and Education, New York- Bern – Berlin 2002.
  4. Duane A. M. ed., The Children’s Table. Childhood Studies and the Humanities, Atens – London 2013.
  5. James A., A. James, Key Concepts in Childhood Studies, London 2008.
  6. Kehily M. J., An Introduction to Childhood Studies. Oxford, UK 2004;
  7. Lenzer G., Children’s Studies and the Human Rights of Children, w: Children as Equals. Exploring the Rights of the Child, ed. K. Alaimo, B. Klug, Lanham-New York-Oxford 2002.
  8. Lenzer G., Children's Studies: Beginnings and Purposes, “The Lion and the Unicorn” 2001, no. 25.
  9. Mills J., R. Mills. Childhood Studies: A Reader in Perspectives of Childhood. London 2000.
  10. Qvortrup J., W. A. Corsaro, M.-S. Honig eds., The Palgrave handbook of childhood studies, Basingstoke, Hampshire 2009.
  11. Szymborska K., W laboratorium Children studies. Dziecko i dzieciństwo w nowoczesnym dyskursie naukowym, w: „Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży. W kręgach oddziaływań”, red. B. Niesporek – Szamburska, M. Wójcik – Dudek, Katowice 2013.
  12. Szymborska K., W metodologicznym tyglu Children Studies, w: Children Studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice, red. J. Sztachelska, K. Szymborska, Białystok 2014.
  13. Wyse R. ed., Childhood Studies. An Introduction, Oxford 2004

Literatura poszerzająca:

  1. Helgren J., C. A. Vasconcellos eds., Girlhood. A Global History, London 2010.
  2. Jacyno M., A. Szulżycka, Dzieciństwo. Doświadczenie bez świata, Warszawa 1999.
  3. James A., Prout A., Constructing and Reconstructing Childhood: Contemporary Issues in the Sociological Study of Childhood, London 1997.
  4. Jarzebowski C., T. M. Safley eds., Childhod and Emotion. Across Cultures 1450-1800, London – New York 2014.
  5. Kidd K., Making American Boys. Boyology and Feral Tale, Minneapolis - London 2004.
  6. Lesnik-Oberstein, K. ed., Children in Culture. Approaches to Childhood, London1996.
  7. Steinberg S. R. ed., Kinderkulture. The Corporte Constrution of Childhood, Boulder 2011.

Autorka hasła:

mgr Karolina Szymborska, Uniwersytet w Białymstoku

Przypisy:


  1. E. Domańska, Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty drugie” 2010, nr 1-2, s. 53.
  2. R. Bernstein, Childhod as Performance, w: The Children’s Table. Childhood Studies ad the Humanities, ed. A. M. Duane, London 2013.
  3. Chip Perkins, Anthropology, w: Scholarly Resources for Children and Childhood Studies. A Research Guide and Annotated Bibliography, ed. Bowman, Vibiana, Lanham- MD, 2007, p. 38.