ZABAWA – w pigułce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dzieciństwa
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzono nową stronę "# To zjawisko kulturowe, zasymilowane przez pedagogikę, nie tylko przedszkolną. Nie ma więc pedagogiki zabawy, może być pedagogia zabawy czyli działanie na rzecz...")
 
m
 
Linia 26: Linia 26:
  
 
''' Autorka hasła: '''  
 
''' Autorka hasła: '''  
 
+
prof. dr hab. Danuta Waloszek, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej
prof zw. dr hab. Danuta Waloszek, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
+
  
 
[[kategoria: Pedagogiczny konstrukt dzieciństwa]]
 
[[kategoria: Pedagogiczny konstrukt dzieciństwa]]

Aktualna wersja na dzień 00:11, 9 sty 2016

  1. To zjawisko kulturowe, zasymilowane przez pedagogikę, nie tylko przedszkolną. Nie ma więc pedagogiki zabawy, może być pedagogia zabawy czyli działanie na rzecz zabawy.
  2. Zabawa jest zawsze wypowiadana w liczbie pojedynczej, co oznacza, że nie ma zabaw, jest zabawa
  3. CECHY: ponad czasowość, ponad przestrzenność, oryginalność, niekonwencjonalność/ konwencjonalność, spontaniczność, swoboda, celowość empiryczna (tu i teraz), „nieplanowalność”, samorzutność. Każda zabawa ma cel – dziecko wie w co się bawi.
  4. Właściwości: jasność, dobitność, potęga, autentyczność, wzniosłość, prawdziwość, piękno
  5. Zabawa jest odzwierciedleniem duszy – to trzeci stan jak ja charakteryzuje Arystoteles
  6. Zabawa stanowi uniwersum zachowań psychicznych, biologicznych, społecznych. Zabawa jest sensem istnienia człowieka w dzieciństwie.
  7. Odpowiada właściwościom funkcjonowania dziecka w rzeczywistości: czas – teraz, już: przestrzeń: tutaj: liczba: dodatnia, postępująca, pełna, naturalna: przyczynowość: potrzeba- działanie.
  8. Łączy kulturę (najwcześniejsza forma istnienia człowieka) i edukację (późna forma istnienia, ok. XVIII-XIX w,).
  9. Zabawa jest ciężką pracą umysłu – J.Dewey. Dlaczego?
  10. Zabawa jest wczesną formą radzenia sobie przez człowieka z doświadczeniami przez tworzenie sytuacji modelowych/symulację i opanowywania rzeczywistości droga eksperymentowania i planowania (E.Erikson)
  11. Historyczne źródła zabawy w edukacji: Plutarch, Kwintylian, Arystoteles, Frobel, Trentowski, i inni
  12. Zabawa zawsze bazuje na: realności (położenie dziecka, cechy otoczenia asymilowane przez dziecko, opanowywanie przedmiotu działania); na fikcyjności) położenia, cech, opanowywania przedmiotu działania) oraz na obrazie przebiegu fabuły, czyli wyobraźni.
  13. Zabawą kierują: emocje, przedmiot, język gestów, symboli.
  14. Formami synonimicznymi zabawy są: a) przedstawianie czegoś lub kogoś (dramat, komedia, groteska, tragedia, farsa…), b) przedstawienia na cześć kogoś lub czegoś (kult, święto, rytuał, obrzędy), c) manifestacja uczuć, poświęcenie się czemuś, taniec, śpiew, szaleństwa ( uroczystość, misterium, ceremonia, wiara), d)współzawodniczenie, rywalizacja (gra, zawody, igrzyska, konkursy, castingi, teleturnieje, turnieje (J.Huizinga, Z.Sułkowski, T.Buliński, W.Burszta)
  15. Zabawa rozpoczyna się od sfery a) osobistej dziecka czyli autosfery: odkrywanie ciała przez powtarzanie percepcji zmysłowych, doznań fizycznych, wokalizacji, eksperymentowanie ciałem, głosem emocjami, penetracja najbliższego otoczenia; b) sfery „obok”, czyli mikrosfery a więc dających się wykorzystać osób, przedmiotów, wybór tematu i treści zabawy, rozpoznawanie cech i właściwości obiektów i subiektów działania ,leki o przerwanie działania, doświadczanie deformacji przedmiotów, emocji, powstrzymywania się, rezygnacji, otwarcia/powodzenia, poczucia władzy; c) sfery „obok” łącznie z sobą samym czyli makrosfery a więc: odczuwanie świata dzielonego z innymi ludźmi, odróżnianie osób od przedmiotów zabawy- ustalanie partnera, odkrywanie potencjalnej treści zabawy, poszukiwanie stałego (w miarę i na miarę partnera, podział ról, najczęściej wedle kryterium kulturowego i biologicznego, asymilowanie zachowań, odtwarzanie, próba odwzorowywania, także naśladowanie i przetwarzanie (na podstawie: E.Erikson, J.Dewey, L.S.Wygotski, A.Brzezinska, W.D.Elkonin)i inni.
  16. Zabawa pomaga: a) wyostrzyć zmysły, wielokrotnie je wykorzystywać; b) specyfikować i wyspecyfikować czyli wyodrębniać czyli klasyfikować; c) w koncentracji na cechach konstytutywnych a więc tworzenia zbiorów figuralnych i niefiguralnych; d) zestawianiu czyli łączeniu przedmiotu z nazwą ( w oznaczaniu); e) w budowaniu struktur poznawczych i regulacyjnych.
  17. Zabawę można analizować według różnych kontekstów: a) semantycznym (wypowiedzi wyemitowane, zasłyszane, zinterpretowane, pośrednio kierowane i bezpośrednie, do siebie, do przedmiotu, do kolego, o różnej intonacji, w kanale werbalnym, wokalnym i poza werbalnym; b) interpersonalny – zmiana treści i formy wypowiedzi w zależności od partnera, od ról i pozycji, od miejsca, atmosfery w kategoriach: intymnosci-obcości; przyjemności -przykrości; przyjaźni-wrogości; bezpieczeństwa- zagrożenia; równości- nierówności (na podstawie: M.Cody, H,McLaughlin, Z.Necki); c) zadaniowy – dzieci określają zadania do wykonania przed, w trakcie i po zabawie, Zadania własne, zlecone przez partnera, wspólna praca, walka, handel, usługi, podział ról, wyznaczanie miejsca, dobór „narzędzi”, i itd.); d) kulturowy – wspólnota ludzi, asymilowane różnice językowe, rasowe, odkrywanie zgodności i niezgodności oczekiwań, gromadzenie autoidentyfikatorow, uczenie się ewaluacji i autoewaluacji a także odpowiedzialności za wspólne i indywidualne zadania.
  18. Odmianą zabawy jest GRA – różni się cechami (zob. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Red T.Pilch, hasło GRA autorstwa D.Waloszek)
  19. Zabawa w „służbie” edukacji) stanowi podstawowy teren doświadczania tożsamości i świata obok w każdym zakresie; b) stanowi jedyna przestrzeń i czas bezpiecznego „współ-bycia – współ-życia i współ-działania; c) porządkuje doświadczenia w sposób zgodny z możliwościami rozwojowymi czyli potencjałem; d0 pozwala na wejście/dotykanie wielu zakresów problemów społecznych ważnych dla całości zycia (patrz: interpersonalny jej kontekst). MUSI zając właściwe jej miejsce w edukacji. TO IMPERATYW EDUKACYJNY W DZIECIŃSTWIE.
  20. Zabawy nie można organizować bowiem jest niepowtarzalna, zawsze czyjaś, jest przejawem duszy człowieka.
  21. Nie ma potrzeby klasyfikowania zabawy. Ważne, że jest
  22. Każda zabawa ma temat i treść, każda oparta jest na ruch -nie ma logicznego wyjaśnienia na okoliczność stosowania wyrażeń: zabawa tematyczna, zabawa ruchowa.
  23. Każde wejście dorosłego w konwencję zabawy zmienia ja w sytuację zadaniową.
  24. Dzieci w wieku przedszkolnym powinny się wybawić – i to jest istotą przygotowania ich do podjęcia nauki w szkole
  25. Zabawianie dzieci, obdarowywanie ich „cackami”, bibelotami” nie ma wartości rozwojowej.

Autorka hasła: prof. dr hab. Danuta Waloszek, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej